konferencja - protokoły z konferencji sprawozdawczo-wyborczych z załącznikami, Protokół z konferencji programowej 1972-1985 (9 j.a.) plenarne posiedzenia - protokoły plenarnych posiedzeń z załącznikami 1972-1983 (5 j.a.), Gminna Komisja Rewizyjna - materiały z działalności Gminnej Komisji Rewizyjnej 1975-1981, 1985 (1 j.a.), egzekutywa - protokoły posiedzeń egzekutywy z załącznikami 1975-1983 (16 j.a.), Komisja Współdziałania PZPR i ZSL - protokoły posiedzeń komisji Współdziałania Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego 1981-1982 (1 j.a.), aktyw partyjny - protokoły z narad aktywu partyjnego 1977-1979 (1 j.a.), ankiety statystyczne - sprawozdania statystyczne o członkach i kandydatach partii 1975-1983 (2 j.a.), wnioski z kampanii przedzjazdowej, kadra nomenklaturalna, materiały z pobytu I sekretarza, rozmowy indywidualne, oceny pracy komitetu, informacje z działalności Gminnego Ośrodka pracy Ideowo-Wychowawczej, plany pracy, realizacja uchwał, wybory do Sejmu PRL, Wojewódzkiej i Gminnej Rady Narodowej, sprawozdania z działalności Podstawowych Organizacji Partyjnych, skargi i interwencje, opinie, charakterystyki, informacje o sytuacji w gminie 1973-1985 (17 j.a.).

Dnia 29 XI 1972 r. ukazała się ustawa o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. W miejsce gromad powołano nowe jednostki – gminy. Nowe podziały administracyjne zmusiły Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą do zmian na tym szczeblu i dostosowania granic komitetów do granic administracyjnych gmin. Wytyczne VI Plenum KC PZPR „W sprawie reorganizacji władz terenowych” określiły generalne kierunki pracy oraz zasady funkcjonowania gminnych organizacji partyjnych i ich komitetów. Powstanie komitetów gminnych poprzedziła kampania sprawozdawczo – wyborcza w podstawowych organizacjach partyjnych na wsi w miesiącach wrzesień – październik, a w okresie od 15 listopada 1972 r. zgodnie z nowym podziałem administracyjnym odbyły się konferencje i zebrania partyjne, na których dokonano wyboru komitetów gminnych i przyjęto programy działania. Władze gminnych organizacji partyjnych wybierane były na podstawie obowiązujących w całej partii zasad Instrukcji Sekretariatu KC „W sprawie wyborów i delegatów w PZPR” z września 1971 r. W zależności od liczebności organizacji gminnej w skład komitetu gminnego wybierano do 23 członków i w miarę potrzeby do 5 członków Gminnej Komisji Rewizyjnej. Komitet gminny w organizacjach liczących do 400 członków i kandydatów partii wybierał I sekretarza oraz 2 sekretarzy, zaś w organizacjach liczących powyżej 400 członków – 9-osobową egzekutywę, w tym I sekretarza i 2-3 sekretarzy. Komitet gminny miał odbywać posiedzenia nie rzadziej niż raz na dwa miesiące, a egzekutywa – dwa razy w miesiącu. Komitety gminne były instancjami partyjnymi składającymi się z kolektywu miejscowych działaczy partyjnych, działających na zasadach społecznych. Do realizacji zadań polityczno – organizatorskich angażowano aktyw. Nie powoływano stałych komisji problemowych. W zależności od potrzeb komitet gminny powoływał doraźne zespoły robocze spośród członków i aktywu. Komitet gminny był inspiratorem i koordynatorem działalności Podstawowych Organizacji Partyjnych (dalej POP) wchodzących w skład gminnej organizacji partyjnej i miał prawo podejmować uchwały obowiązujące te organizacje. W skład gminnej organizacji partyjnej wchodziły POP skupiające rolników indywidualnych, działających w spółdzielniach produkcyjnych, państwowych gospodarstwach rolnych, instytucjach, szkołach, terenowych przedsiębiorstwach usługowych i produkcyjnych oraz wszystkich zakładach przemysłu rolno spożywczego znajdującego się na terenie gminy. W skład gminnej organizacji partyjnej nie wchodziły POP z tych zakładów kluczowych, które nie były związane bezpośrednio z rolnictwem i przemysłem rolno – spożywczym. Decyzję w sprawie szczególnych przypadków przynależności POP do gminnej organizacji partyjnej wynikającej z warunków lokalnych podejmowała egzekutywa komitetu wojewódzkiego. Władzą organizacji gminnej była konferencja (zebranie) gminna, zwoływana co dwa lata, w okresie zaś między konferencjami (zebraniami) komitet gminny (plenum). Delegatów na konferencję wybierały podstawowe organizacje partyjne według norm przedstawicielstwa, ustalonych przez komitet gminny w porozumieniu z komitetem wojewódzkim. Konferencje (zebrania) sprawozdawczo – wyborcze rozpatrywały i zatwierdzały sprawozdania ustępujących komitetów w terminie ustalonym przez Statut lub wcześniej za zgodą lub na polecenie wyższej instancji, bądź na żądanie co najmniej 1/3 ogółu liczby członków gminnej organizacji partyjnej. Ponadto omawiała najważniejsze zagadnienia polityczne i węzłowe zadania całej partii i swojej organizacji, ustalała wytyczne działania organizacji i dokonywała wyboru nowego komitetu oraz komisji rewizyjnej. Liczbę członków władz partyjnych określała instrukcja Komitetu Centralnego. Komitety gminne wybierały ze swego grona egzekutywę oraz wchodzących w jej skład sekretarzy. Były to ich organy wykonawcze. Wyższa instancja zatwierdzała wybór sekretarzy, a w razie uchylenia wyboru lub odwołania sekretarzy podawała motywacje. Szczegółowe zasady działania komitetów gminnych podaje statut PZPR. Komitety Gminne PZPR w województwie opolskim zakończyły swoją działalność wraz z rozwiązaniem 30 I 1990 r. na XI Zjeździe w Warszawie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. [Na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. Tomasz Foltyn, Opole 2001]

baza danych IZA 3.0