1. REFERAT OGÓLNO-ORGANIZACYJNY (35 j.a., lata 1945-1950): instrukcje i zarządzenia; protokoły z odpraw burmistrzów i wójtów; raporty sytuacyjne miesięczne i kwartalne, opisowe i statystyczne; wyniki Powszechnego Spisu Ludności z 1946 r.; akta dot. reorganizacji administracji w 1950 r. (protokoły zdawczo-odbiorcze agend, sprawozdania z działalności referatów za lata 1945-1950); akta z zakresu nadzoru nad administracją niższego szczebla (plany pracy organów podległych, protokoły kontroli); korespondencja dot. spraw personalnych. 2. REFERAT SPOŁECZNO-POLITYCZNY (46 j.a., lat 1945-1950): sprawozdania z życia społeczno-politycznego powiatu; akta dot. stowarzyszeń i związków; stanu bezpieczeństwa powiatu; spraw narodowościowych (m.in. wysiedlania ludności niemieckiej, poświadczenia obywatelstwa polskiego); referendum 1946 r. i wyborów do Sejmu 1947 r. (sprawy organizacyjne, sprawozdania z wieców i zebrań przedwyborczych, listy uprawnionych do głosowania), sprawy personalne Starostwa i organów podległych. 3. POWIATOWY ZARZĄD DROGOWY (4 j.a., lata 1945-1947): sprawozdania o stanie dróg i mostów, informacje dot. bazy technicznej i kadrowej służby drogowej; wyniki technicznego badania dróg; informacje o przebiegu rozminowywania dróg i poboczy. 4. REFERAT OSIEDLEŃCZY (79 j.a., lata 1945-1950): najobszerniejsza pod względem ilości jednostek archiwalnych grupa akt w zespole, obrazująca niemal w pełni całokształt procesów osiedleńczych zachodzących w powiecie w latach 1945-1950; są tu: protokoły posiedzeń Powiatowej Komisji Osiedleńczej, sprawozdania Punktu Etapowego Państwowego Urzędu Repatriacyjnego w Nowogardzie, sprawozdania, raporty, zestawienia, wykazy i informacje dot. zasiedlania powiatu, w tym: imienne księgi ewidencyjne repatriantów, przesiedleńców, osadników, osadników wojskowych, wykazy wydanych orzeczeń Powiatowej Komisji Osadnictwa Rolnego, zbiory złożonych wniosków o przyznanie prawa własności oraz wydanych aktów nadania gospodarstw rolnych (z podziałem na gminy), zaświadczenia osiedleńcze, skierowania, protokoły przekazania gospodarstw repatriantom, korespondencja w sprawie przydziału inwentarza i pomocy materialnej dla osadników; akta dot. osadnictwa spółdzielczo-parcelacyjnego. 5. REFERAT PRZEMYSŁU (31 j.a., lata 1945-1950): akta dot. przejmowania, odbudowy i rozruchu zakładów przemysłowych i warsztatów rzemieślniczych; wydawania koncesji i rejestracji zakładów; sprawozdania o stanie przemysłu i rzemiosła, akta dot. elektryfikacji wsi. 6. REFERAT APROWIZACJI I HANDLU (23 j.a., lata 1945-1950): zarządzenia i instrukcje; sprawozdania Referatu; protokoły kontroli sklepów; raporty o cenach hurtowych i detalicznych; akta dot. wydawania koncesji i zezwoleń na prowadzenie placówek handlowych; rejestry komiwojażerów. 7. REFERAT OPIEKI SPOŁECZNEJ (3 j.a., lat 1947-1949): protokoły posiedzeń i sprawozdania Powiatowego Komitetu Opieki Społecznej w Nowogardzie, protokoły kontroli i zalecenia pokontrolne dla PKOS. 8. REFERAT ODBUDOWY (6 j.a., lata 1945-1946): ewidencja zniszczeń wojennych; akta dot.: przekazywania nieruchomości na potrzeby urzędów, grobownictwa wojennego, pomnika poległych w walce o wyzwolenie Pomorza Zachodniego w Nowogardzie. 9. REFERAT ROLNICTWA I REFORM ROLNYCH (74 j.a., lata 1948-1950): wykazy statystyczne gospodarstw rolnych i inwentarza żywego; wykazy użytkowników gospodarstw rolnych; rejestry nieruchomości; akta formalno-prawne regulacji gruntów (wg gmin); wyniki badań klasyfikacji gruntów w powiecie. 10. REFERAT KULTURY I SZTUKI (9 j.a., lata 1945-1949): sprawozdania statystyczne i opisowe Referatu oraz placówek czynnego upowszechniania kultury; sprawozdania z imprez kulturalnych i oświatowych; akta dot. amatorskiego ruchu artystycznego, rejestracji i ochrony zabytków.

Administracja polska zaczęła powstawać w maju 1945 r. Jej specyfiką na Ziemiach Zachodnich - w pierwszym okresie działalności - było istnienie Pełnomocników Rządu: Obwodowych (na szczeblu powiatu) i Okręgowych (na szczeblu województwa). Podstawą prawną działalności Pełnomocników był dekret Rady Ministrów z 13.XI.1945 r. o zarządzaniu Ziem Odzyskanych (Dz.Urz.M.Z.O. 1945 r. nr 1 poz. 1). Instancja Pełnomocnika Rządu była rozwiązaniem tymczasowym. W połowie 1946 r. obwody zostały przekształcone w powiaty, a urzędy pełnomocników rządu - w starostwa powiatowe ze starostami na czele (pismo okólne M.Z.O. z 7.VI.1946 r.: Dz.Urz.M.Z.O. 1946 r. nr 6 poz. 101). Pierwszym Starostą Powiatowym Nowogardzkim został Stanisław Kubiak. Kompetencje starosty określił dekret PKWN z 21.VIII.1944 r. o trybie powoływania władz administracji ogólnej I i II instancji (Dz.Urz.R.P. 1946 r. nr 3 poz. 26). Starosta – podobnie jak Pełnomocnik - zajmował kluczową pozycję w administracji terenowej. Był szefem administracji ogólnej na szczeblu powiatu, przedstawicielem rządu uprawnionym do reprezentowania rządu oraz koordynowania działalności zespolonych organów administracji rządowej, przewodniczącym samorządowego organu wykonawczego (tj. wydziału powiatowego). Statut organizacyjny starostw powiatowych na terenie województwa szczecińskiego określiło zarządzenie Wojewody Szczecińskiego z 1.II.1946 r. (Szcz.Dz.Urz. 1946 nr 2). Wprowadziło ono podział starostwa na 18 referatów. Liczba referatów na przestrzeni lat 1946-1950 zmieniała się (od 15 do 21). Zmieniał się również zakres ich działania (m.in. w 1947 r. zniesiono Referat Samorządowy, w 1949 r. – Referat Kultury i Sztuki; w 1947 r. utworzono Referat Rolnictwa i Reform Rolnych, a pod koniec 1949 r. – Karno-Administracyjny, Spraw Inwalidzkich i Powiatowy Inspektorat Oświaty Rolniczej). Starostwa powiatowe działały do połowy czerwca 1950 r. tj. do czasu wejścia w życie ustawy z 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (Dz.U.R.P. 1950 r. nr 14 poz. 130).

Zespół opracował Józef Pluciński - 1967 r.