1. Księgi ławniczo-radzieckie 1571-1750 (sygn. 1-6). 2. Urząd Municypalny i Magistrat miasta Pabianic 1808-1867: 2.1. Wydział Administracyjny (sygn. 7-303) – budowa i remonty domów, zakładanie rzeźni, młynów, gorzelni, fabryk, sprzedaż i dzierżawa nieruchomości miejskich, szpitalnictwo, opieka weterynaryjna, utrzymanie dróg i mostów, kontrola nad wyznaniami, ubezpieczenia do ognia, podatki i opłaty miejskie, powoływanie i uposażanie urzędników miejskich. 2.2. Wydział Policyjny (sygn. 304-384) – sprawy aresztu, kontroli paszportowej, ewidencja ruchu ludności, nadzór nad podejrzanymi i włóczęgami. 2.3. Wydział Wojskowy (sygn. 385-424) – zaopatrzenie i zakwaterowanie wojsk. 2.4. Wydział Skarbowy (sygn. 425-441) – budżety, kontrola skarbowa, przegląd funduszów szkolnych, szpitalnych i kościelnych. 2.5. Kasa Ekonomiczna (sygn. 442-582) – księgi rachunkowe, manuały wpływów i wydatków, dzienniki kasowe, dowody księgowe. 2.6. Pomoce kancelaryjno-archiwalne (sygn. 583-612). 3. Magistrat miasta Pabianic (Магистрат Города Пабiянице) 1868-1914 (sygn. 613-3293): sprawy ogólnooadministracyjne, dzierżawa gruntów miejskich, remonty domów, ulic i mostów, ubezpieczenia od pożarów, oświetlenie miasta, regulacje wyznaniowe, nadzór nad kasą miejską, kontrola prowadzenia ksiąg ludności stałej i niestałej, sporządzanie wykazów statystycznych urodzeń, małżeństw i zgonów, wydawanie paszportów krajowych i zagranicznych, nadzór nad aresztantami, lustracja cudzoziemców, poszukiwania zaginionych oraz dezerterów, zaopatrzenie wojska w żywność, opał i oświetlenie, wynajmowanie kwater dla wojska, rozkład podatku kwaterunkowego, pobór zaległości podatkowych, opłat sądowych oraz kar administracyjnych i policyjnych. 4. Księgi ludności miasta Pabianic 1827-1931: 4.1. Księgi ludności stałej (sygn. 3294-3388), 4.2. Księgi ludności niestałej (sygn. 3389-3421). 5. Obywatelskie władze miejskie 1914-1915 (sygn. 3422-3424) – sprawozdania i protokoły posiedzeń Komitetu Finansowego Pabianickiej Milicji Obywatelskiej. 6. Zarząd Miejski w Pabianicach 1915-1939: 6.1. Rada Miejska (sygn. 3425-3456) – protokoły posiedzeń. 6.2. Prezydium Zarządu Miejskiego (sygn. 3457-3486) – protokoły posiedzeń. 6.3. Wydział Ogólny (sygn. 3487-4235), w tym: 6.3.1. Biuro wydziału – okólniki i zarządzenia władz, sekretariat Rady Miejskiej – przepisy, materiały na posiedzenia, zaproszenia, listy obecności, korespondencja, sekretariat Magistratu – przepisy, materiały na posiedzenia, zaproszenia, organizacja biur Magistratu, kadry – sprawy personalne radnych, członków Magistratu, pracowników miejskich, ewidencja ubezpieczeń pracowników, Fundusz Emerytalny, naliczanie emerytur, sprawy dyscyplinarne, ustalanie budżetu miejskiego, biblioteka magistracka, prenumerata pism i książek; 6.3.2. Referat Statystyczny – statystyka miejska, społeczna, gospodarcza, finansowa, przestępstw i aresztowań; 6.3.3. Referat Gospodarczy – ewidencja domów, placów i gruntów miejskich, nadzór nad zakładami i przedsiębiorstwami miejskimi, sprawy aprowizacyjne, asenizacyjne, kominiarskie, ubezpieczenia, pożyczki, umowy na wynajem i dzierżawę budynków, lokali i gruntów, dostawy i usługi; 6.3.4. Archiwum Miejskie – podania petentów, zaświadczenia, odpisy z akt, korespondencja w sprawach archiwalnych; 6.3.5. Biuro podawcze, kancelaria, ekspedycja – okólniki, prowadzenie korespondencji, upoważnienia do odbioru znaczków, zestawienia wydatków poniesionych na opłatę przesyłek pocztowych. 6.4. Wydział Finansowy (sygn. 4236-4852), w tym: 6.4.1. Referat Ogólny – okólniki, protokoły posiedzeń deputacji finansowej i podatkowej, przepisy o sporządzaniu budżetów, instrukcja kasowo-rachunkowa, preliminarze budżetowe, budżety, sprawozdania budżetowe, bilanse, zestawienia wpływów i wydatków, księgi główna, ewidencja długów; 6.4.2. Kasa Miejska – sprawozdania kasowe, kontrole, lustracje, rewizje kasy, pobór obowiązkowej składki ubezpieczenia od ognia, depozyty w obcej walucie; 6.4.3. Referat Podatkowy – akta delegacji podatkowej, statuty podatkowe, podatek majątkowo-dochodowy, podatek gruntowy, podatek hipoteczny, podatek od nieruchomości, podatek mieszkaniowy, podatek od widowisk, podatek od zwierząt domowych; 6.4.4. Rachuba – okólniki i rozporządzenia, zestawienia rachunków budżetowych i pozabudżetowych; 6.4.5. Listy płac. 6.5. Wydział Społeczny (sygn. 4853-5460), w tym: 6.5.1. Referat Oświaty i Kultury – okólniki i rozporządzenia, protokoły deputacji szkolnej, Miejskiej Rady Szkolnej, przedszkola, szkoły powszechne – lokale szkolne, pomoce szkolne, higiena szkolna, stypendia i subwencje, personel szkolny, szkoły dokształcające, średnie, zawodowe, pracownie szkolne, czytelnie i biblioteki, kultura i sztuka – wsparcie finansowe imprez kulturalnych, koncerty i poranki muzyczne miejscowych chórów, uroczystości rocznicowe i obchody świąt państwowych, stowarzyszenia kulturalno-oświatowe, krajoznawstwo i turystyka – wspieranie turystyki, organizacja wycieczek szkolnych, kina miejskie, Miejski Komitet Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego; 6.5.2. Referat Zdrowia Publicznego – okólniki, sprawozdania dotyczące zdrowia publicznego i stanu sanitarnego miasta, zapobieganie chorobom zakaźnym, udzielanie pomocy lekarskiej, utrzymanie szpitala i ambulatorium, rewindykacja kosztów leczenia, stan sanitarny posesji, zakładów przemysłowych, sklepów, kąpielisk i łaźni, walka z chorobami zawodowymi i alkoholizmem, plantacje miejskie – wykazy stanu zadrzewienia ulic, Urząd Sanitarno-Obyczajowy – walka z chorobami wenerycznymi, zapobieganie prostytucji, kontrola lekarska osób uprawiających nierząd, nadzór policyjno-sanitarny nad prostytucją; 6.5.3. Referat Opieki Społecznej – okólniki, akta Komisji Opieki Społecznej, opieka nad: matką i dzieckiem, starcami i ułomnymi, rodzinami rezerwistów i inwalidami wojennymi, grobami wojennymi, inwalidami pracy, bezdomnymi, wychodźtwem, więźniami, walka z żebractwem i włóczęgostwem, subsydia dla organizacji i placówek opiekuńczych, kwesty i zbiórki na cele społeczne, pomoc bezrobotnym, roboty publiczne, tanie kuchnie, zaświadczenia o ubóstwie, patronat prawny w sprawach cywilnych, rewindykacja kosztów leczenia. 6.6. Wydział Administracyjny (sygn. 5461-5870), w tym: 6.6.1. Referat Ogólny – okólniki i rozporządzenia władz, stwierdzenie obywatelstwa, sprawy obcokrajowców, przemysł, handel, rzemiosło – rejestracja zakładów, zaświadczenia o prowadzeniu działalności, lustracje, legalizacja statutów cechów, wydawanie kart rzemieślniczych, targi i jarmarki, stowarzyszenia i związki – statuty, rejestracja, listy członków, rolnictwo, hodowla, rybołówstwo, leśnictwo, doręczanie pism i dokumentów sądowych, kwestie wyznaniowe – kartoteka wyznaniowa, wykazy parafii i okręgów stanu cywilnego, zarząd gminy wyznaniowej żydowskiej, wybory do Sejmu i Senatu – organizacja, obwody wyborcze, skład komisji, spisy wyborców, wybory do Rady Miejskiej – listy kandydatów na radnych, wykazy członków komisji, protokoły głosowania, protesty wyborcze, księgi protokołów czynności Okręgowej Komisji Wyborczej, spisy wyborców; 6.6.2. Referat Wojskowy – kwaterunek oficerów niemieckich, organizacja legionów – werbunek, wsparcie dla rodzin, mobilizacja koni, spis bydła i nierogacizny, ewidencja poborowych, kwaterunek, opieka nad cmentarzami wojennymi; 6.6.3. Ewidencja Ludności i Biuro Meldunkowe – ewidencja dowodów osobistych, ruchu ludności, meldunki obcokrajowców, wyjazdy obywateli polskich za granice, księgi ludności stałej – prowadzenie ksiąg, wypisy i zaświadczenia, uzupełnienia, wykreślenia, korekty, rejestr mieszkańców miasta Pabianic; 6.6.4. Referat Karny – wykonywanie wyroków sądowych karno-administracyjnych, utrzymanie porządku w mieście, sprawy policji i aresztu; 6.6.5. Urząd Stanu Cywilnego – okólniki i instrukcje w sprawie prowadzenia akt stanu cywilnego, sporządzanie ksiąg metrykalnych – wyciągi, sprawozdania, wykazy statystyczne, zaświadczenia, sprostowania aktów, wykazy zgonów, wykazy roczników do spisów poborowych, zaświadczenia z rabinatu o aktach urodzenia. 6.7. Wydział Techniczny (sygn. 5871-8591), w tym: 6.7.1. Referat Ogólny – zbywanie, nabywanie i zamiana gruntów miejskich, ich zabudowa, wydawanie zezwoleń na roboty budowlane, regulacja hipotek i czynszów, działalność Komitetu Rozbudowy Miasta, koordynacja budowlanych inwestycji miejskich, w tym stadionu sportowego i zakładu kąpielowego; 6.7.2. Referat Budowlany – akta Inspekcji Budowlanej zabudowy nieruchomości miejskich, projekty techniczne prowadzonych inwestycji, książki Inspekcji Budowalnej; 6.7.3. Referat Drogowy – przebrukowanie nawierzchni ulic, budowa chodników, konserwacja mostów i mostków przepustowych; 6.7.4. Referat Kanalizacji – akta budowy urządzeń wodno-kanalizacyjnych i ich eksploatacja; 6.7.5. Referat Pomiarów i Regulacji – projekty regulacyjne, elaboraty i plany szczegółowe; 6.7.6. Biuro Robót Sezonowych – ewidencja robotników sezonowych i publicznych. 6.8. Wydział Zaprowiantowania Miasta (sygn. 8592-8606) – Centrala Chleba i Mąki, dostawy zboża, przydziały artykułów żywnościowych i opału, walka z drożyzną. 6.9. Urząd Rozjemczy dla Spraw Najmu (sygn. 8607-9838) – ustalanie czynszu i innych świadczeń związanych z najmem lokali mieszkalnych, eksmisje lokatorskie, spory wynikające z umów o najem. 6.10. Miejski Zakład Elektryczny (sygn. 9839-9842) – budowa zakładu, nadużycia i lustracja, umowy na dostarczanie energii elektrycznej. 6.11. Rzeźnia Miejska (sygn. 9843-9858) – przepisy organizacyjne, lista mistrzów rzeźnickich, wykazy uboju bydła, budowa nowej rzeźni i jej wyposażenie, projekty, kosztorysy, rachunki. 7. Zarząd Miejski w Pabianicach (Stadtverwaltung Pabianitz) 1939-1945: 7.1. Zarząd Ogólny (Allgemeine Verwaltung) (sygn. 9859-9906) – dokumentacja pracownicza, listy płac, kartoteki wynagrodzeń, kartoteki personalne, księgi opłat, wykaz wpływów do Urzędu Stanu Cywilnego. 7.2. Zarząd Policji (Polizei) (sygn. 9907-9997) – przepisy ogólne o organizacji nadzoru budowlanego, normy i przepisy budowlane, rozporządzenia i wytyczne inspektoratu budowlanego, wnioski o wydanie kart rozpoznawczych tzw. kenkart, dokumentacja budowlana nieruchomości. 7.3. Zarząd Szkolnictwa (Schulwesen) (sygn. 9998) – wykazy nauczycieli, pracowników szkolnictwa, wykaz szkół i spisy inwentarza, funkcjonowanie szkolnictwa na terenie Pabianic w pierwszych miesiącach okupacji niemieckiej. 7.4. Zarząd Budownictwa Osiedli i Mieszkań (Bau- Wohnungs- und Siedlungswesens) (sygn. 9999-10200) – rozporządzenia, przepisy i instrukcje o organizacji wydziału i personelu, przepisy budowlane, zabudowa nieruchomości, zagospodarowanie miasta, wnioski o zezwolenia na budowę, projekty budowlane, kosztorysy i rachunki, realizacja programu Niemieckiego Dzieła Pomocy Mieszkaniowej (Deutsches Wohnungshilfswerk), budowa osiedla mieszkaniowego dla urzędników niemieckich, przebudowa hotelu Parkowego. 7.5. Zarząd Instytucji Użyteczności Publicznej (Öffentliche Einrichtungen und Wirtschaftförderung) (sygn. 10201-10212) – przepisy prawne, oferty, rachunki i zamówienia dotyczące oczyszczania ulic, wywozu odpadów, skanalizowania miasta. 7.6. Zarząd Podatków i Finansów (Finanz- und Steuerverwaltung) (sygn. 10213-10341) – księgi obrachunkowe, wykazy podatników, wnioski o przejęcie przez miasto nieruchomości, w tym szkice i oszacowania wartości, zarząd nieruchomościami.

Osada Pabianice była znana już w okresie wczesnego średniowiecza. Jej terytorium zwane Opolem Chropskim, Judyta, żona księcia Władysława Hermana przekazała Kapitule Krakowskiej. Na przełomie XIII i XIV wieku stało się siedzibą zarządu kompleksu dóbr kapitulnych w ziemi sieradzkiej. Pabianice uzyskały prawa miejskie w połowie XIV wieku (dokładna data nie jest znana). W 1796 roku miasto zostało przejęte przez administrację pruską, a w 1807 roku stało się częścią Księstwa Warszawskiego. Zgodnie z ówczesnym podziałem administracyjnym znajdowało się na terenie powiatu sieradzkiego w departamencie kaliskim. Artykuł 67 Konstytucji Księstwa ustanowił tak zwaną municypalność, jako najniższą jednostkę administracyjną podziału terytorialnego. Dekretem z 10 lutego 1809 roku wprowadzoną ją jedynie w Warszawie, Poznaniu, Toruniu i Kaliszu, a w 1812 roku rozciągnięto na Kraków, Lublin i Sandomierz. W mniejszych miastach, na podstawie dekretu z 23 lutego 1809 roku, utworzono urzędy miejskie z burmistrzem na czele oraz pomagającymi mu ławnikami. Organem samorządowym była rada municypalna. Po utworzeniu w 1815 r. Królestwa Polskiego ustrój miasta regulowała Konstytucja z 27 listopada 1815 roku. Od 1818 roku używano terminu urzędy municypalne. Ich personel zasadniczy stanowili burmistrz oraz ławnicy, pełniący jednocześnie funkcję kasjerów i sekretarzy, mianowani przez Komisję Rządową Spraw Wewnętrznych i Policji, na wniosek właściwej komisji wojewódzkiej. Pabianiccy ławnicy pracowali początkowo w liczbie dwóch, od 1835 roku – czterech. W strukturze urzędu wydzielono cztery wydziały: administracji wewnętrznej, policji, wojska, skarbu i kas miejskich. Na ich poziomie realizowano interesy administracji i skarbu, głównie zaś sprawowano opiekę nad funduszami miasta, ustalano budżet i rozkład obciążeń podatkowych. Ukazem z 29 września (11 października) 1842 roku nazwę Urząd Municypalny zmieniono na Magistrat. Zachowano wszelkie atrybuty dotychczasowych urzędów. Nie zmienił ich ukaz cara Aleksandra II z 24 maja (5 czerwca) 1861 roku dzielący zarząd miejski na organ uchwałodawczy (radę miejską) i wykonawczy (magistrat). W Pabianicach, należących do mniejszych miast Królestwa Polskiego, władzę sprawował nadal samodzielnie burmistrz wraz z ławnikami. Poważne ograniczanie ich kompetencji nastąpiło po powstaniu styczniowym. W latach 1816-1837 Pabianice znajdowały się w obwodzie sieradzkim województwa kaliskiego, a w okresie 1837-1841 w obwodzie sieradzkim (od 1842 w powiecie sieradzkim) guberni kaliskiej. Po jej likwidacji w 1844 r., miasto znajdowało się na terenie guberni warszawskiej. Na mocy Ustawy z 19 (31 grudnia) 1866 roku o zarządzie gubernialnym i powiatowym w guberniach Królestwa Polskiego organom administracji ogólnej II instancji nadano szereg prerogatyw w sprawach zarządu miastami. Realizowano je przy ścisłym nadzorze zarządu powiatowego, wykonując instrukcje, sporządzając sprawozdania i prowadząc korespondencję z władzami zwierzchnimi. Magistratom pozostawiono egzekucję podatków i innych zobowiązań, wydawanie paszportów, prowadzenie ewidencji i kontrolę ruchu ludności, pobór rekrutów, zapewnienie kwater i zaprowiantowanie wojska, budowę dróg i mostów, prowadzenie szkół miejskich, dozór nad przemysłem, rolnictwem i handlem oraz życiem religijnym i kulturalnym, a także wspomaganie instytucji sądowych i policyjnych. W latach 1867-1914 Pabianice należały do powiatu łaskiego w guberni piotrkowskiej. W tym okresie znacząco wzrosła liczba spraw prowadzonych w urzędzie. Zwiększyła się też jego obsada personalna. Magistratem zarządzało w sumie siedmiu burmistrzów. Ostatni, Witold Schreyer, wyjechał z miasta w trybie ewakuacyjnym. Chaos powstały w czasie opuszczania miasta przez administrację rosyjską implikował podjęcie przez miejscowych działaczy inicjatywy utworzenia organu zarządzającego. Zawiązano Pabianicki Komitet Obywatelski, a funkcje porządkowe przejęła Milicja Obywatelska. Z dniem 1 lipca 1915 roku, na podstawie ustawy municypalnej obowiązującej w niemieckiej strefie okupacyjnej, zarząd Pabianicami powierzono magistratowi i radzie miejskiej. Powołano prowizoryczne deputacje, podejmujące czynności w zakresie administracji, finansów, zaprowiantowania i opieki społecznej. Po odzyskaniu niepodległości ustrój samorządu miejskiego Pabianic regulował dekret Naczelnika Państwa z 4 lutego 1919 roku. Dla obszaru dawnego zaboru rosyjskiego akt ten precyzował organizację, sposób powoływania, kompetencje oraz zadania organów gminy miejskiej. Ciałem uchwałodawczym i kontrolnym ustanowiono wybieraną na trzyletnią kadencję radę miejska, zaś wykonawczym mianowano magistrat. Samorządowi miejskiemu nadano osobowość publiczno-prawną. Rada Miejska w Pabianicach, wybrana na zasadzie nowej ordynacji wyborczej, ukonstytuowała się 10 kwietnia 1919 roku. Na jej czele stanął, jako przewodniczący dr Witold Eichler. Magistrat reprezentował prezydent Leonard Makowski, wiceprezydent Jan Jankowski oraz trzech ławników. Przeprowadzono zupełną reorganizację biur urzędu, tworząc dwanaście wydziałów. Tendencję tę utrzymywano do końca istnienia instytucji. Przełomowym aktem dla funkcjonowania samorządu pabianickiego była ustawa z 23 marca 1933 roku o częściowej zmianie samorządu terytorialnego. Mieszkańcy miast, za wyjątkiem województwa śląskiego, w drodze wyborów pięcioprzymiotnikowych wyłaniali członków rady miejskiej. Organem wykonawczym był zarząd miejski. W Pabianicach wybierano czterdziestu radnych oraz czterech ławników. Władzę nadzorczą nad zarządami miejskimi miast wydzielonych sprawował wojewoda, w pozostałych miastach wydział powiatowy. Kadencja organów miejskich trwała pięć lat. Do zakresu działania rad miejskich należało, między innymi: powoływanie zarządu miejskiego oraz kontrolowanie jego działalności, podejmowanie uchwał w dziedzinie gospodarki i finansów miejskich. Porządek obrad i wnioski, nad którymi miała obradować rada, przygotowywały zarządy miejskie. Ponadto opiniowały one regulaminy dla przedsiębiorstw miejskich, ustalały stan realizacji budżetu, podejmowały uchwały w kwestiach dzierżawy majątku miejskiego oraz w sprawach, które zgodnie z ustawą były zastrzeżone dla decyzji kolegialnych. Pabianickie władze miejskie przez cały okres międzywojenny charakteryzowała niestałość struktur. Lokalna Rada Miejska częstokrotnie nie była nawet w stanie się ukonstytuować. Tarcia wewnętrzne o charakterze politycznym doprowadziły do wprowadzenia rządów komisarycznych. Zarząd Miejski w Pabianicach do 1939 roku podlegał licznym reorganizacjom. Obejmowały one liczbę wydziałów, zmiany nazw i kompetencji poszczególnych komórek organizacyjnych. W pierwszym dniu II wojny światowej powołano Wojenną Komendę Miasta i rozpoczęto przygotowania do ewakuacji personelu i dokumentacji. Zarząd nad miastem przejął tymczasowo powołany Komitet Obywatelski. Oddziały Wehrmachtu wkroczyły do Pabianic 8 września 1939 roku. Do wprowadzania zmian w administracji przystąpiono po 9 listopada 1939 roku, po włączeniu powiatu łaskiego w granice tzw. Kraju Warty. W myśl ustawy gminnej, wprowadzonej na terenach inkorporowanych na mocy zarządzenia z dnia 23 grudnia 1939 roku, struktury samorządowe zostały zreorganizowane na wzór systemu obowiązującego w III Rzeszy. Podstawową jednostkę organizacyjną okupacyjnego Zarządu Miejskiego w Pabianicach, noszącego nazwę Stadtverwaltung Pabianitz, stanowiły zarządy (Verwaltungen). Funkcję burmistrza miasta w latach 1942-1944 pełnił Ulrich Diethelm. Władze okupacyjne zniesiono w styczniu 1945 roku. Zastąpił je polski Zarząd Miejski.