Układ rzeczowo-chronologiczny. Z okresu zaborów (sygn. 1-5) zachowało się tylko 5 j.a. pochodzących z lat 1817-1862 dotyczących obław, regulacji rzeki Pilicy, wykazu urzędników, spraw finansowych oraz urzędu konsumpcyjnego. Z okresu międzywojennego (sygn. 6-21): księga protokołów obrad Magistratu z lat 1930-1932, kwestionariusz o stanie miasta z 1933 r., budżety i sprawozdania rachunkowe z lat 1927-1938, księga ludności stałej z lat 1890-1930 i rejestry mieszkańców z lat 1934-1939. Z okresu II wojny światowej (sygn. 22-32): akta majątku miejskiego z lat 1939-1940, budżety i sprawozdania rachunkowe z lat 1940-1944, oraz spis uchodźców z Warszawy z 1944 r.

Nowe Miasto nad Pilicą wyrosło ze wsi targowej o nazwie pobiedna. Przywilej lokacyjny wydany został dnia 27 grudnia 1400 roku przez Siemowita IV. Pobiedna była wsią dziedziczną cześnika rawskiego Prędoty. Nowe Miasto nad Pilicą leżąc przy szlakach handlowych łączących Toruń ze Lwowem i Warszawę z Krakowem miało duże znaczenie gospodarcze. W XVI w. było własnością zamożnej szlachty - rodziny Góra herbu Rawicz, którzy przyjęli nazwisko Nowomiejskich. W pierwszej połowie XVII w. część Nowego Miasta znalazło się w posiadaniu miecznika koronnego Jana Zebrzydowskiego. Pod koniec XVII wieku współwłaścicielem Nowego Miasta został Aleksander Lipski, a następnie jego zięć Franciszek Granowski. Obydwaj przyczynili się do odbudowy i rozkwitu miasta. W drugiej połowie XVIII wieku dobra Nowomiejskie przeszły w ręce Ignacego Świdzińskiego, a w 1795 przejęła je rodzina Małachowskich. Był to wówczas znaczny ośrodek handlu i produkcji rzemieślniczej. Wiek XIX przyniósł niezwykle trudną sytuację dla miasta. Dziedzic ograniczał się jedynie do ściągania z miasta należnych mu powinności, nie inwestując zupełnie w jego rozwój. W 1870 r. Nowe Miasto utraciło prawa miejskie i znalazło się w gminie Góra. Odzyskało statut miasta dopiero 18.VI.1916 r. na podstawie zarządzenia nr 65 Cesarsko-Królewskiego Zarządu Wojskowego w Polsce. Lata I wojny światowej pociągnęły za sobą znaczne zniszczenia. W okresie międzywojennym miasto nie odgrywało większej roli jako ośrodek handlowy. Dnia 8 września 1939 r. Niemcy zajęły Nowe Miasto nad Pilicą, które zostało wyzwolone 16 stycznia 1945 r. W wyniku reformy administracyjnej w Królestwie Polskim w 1867 r. oraz poprawek wniesionych w 1868 r. Nowe Miasto znalazło się w powiecie rawskim w guberni piotrkowskiej. W okresie międzywojennym wchodziło w skład powiatu rawskiego i województwa łódzkiego, a w okresie II wojny światowej w skład nowoutworzonego powiatu tomaszowskiego dystryktu radomskiego. Organizacja władz miejskich Nowego Miasta podlegała licznym przekształceniom. Do 1842 roku ustrój i działalność władz miejskich regulowały postanowienia namiestnika Królestwa Polskiego z 3 lutego 1816 r. i z 30 maja 1818 r. W myśl tych przepisów władzę w Nowym Mieście sprawował Urząd Municypalny, który składał się z burmistrza i ławników. W 1842 roku zmieniono nazwę urzędu na Magistrat przy zachowaniu wszelkich atrybutów i prerogatyw dotychczasowych urzędów. Do kompetencji Magistratu należało: ogłaszanie i wykonywanie zarządzeń rządowych, zarządzanie własnością miasta, nadzór nad robotami publicznymi, utrzymywanie dróg i mostów, bezpieczeństwo i zdrowie ludności, zapobieganie żebractwu i włóczęgostwu, pobór podatków, wydawanie zaświadczeń i paszportów, zakwaterowanie wojska. Ukaz cara Aleksandra II z 24 maja 1861 r. podzielił zarząd miejski na organ uchwałodawczy - Radę Miejską i wykonawczy - Magistrat. Zadaniami Rady Miejskiej były: uchwalanie budżetu i czuwanie nad jego wykonaniem, podejmowanie uchwał dotyczących transakcji nieruchomościami, przyjmowanie legatów, zaciąganie pożyczek oraz kontrola Magistratu. W okresie międzywojennym radnych Rady Miejskiej wybierano w tajnym głosowaniu. Władzę wykonawczą w dalszym ciągu sprawował Magistrat. Ustawa z 23 marca 1933 roku o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego wprowadziła zmiany w samorządzie miejskim. Zgodnie z tą ustawą organem uchwałodawczym i kontrolującym była Rada Miejska, którą wybierano w wyborach powszechnych na 5 letnią kadencję. Na czele miasta stał burmistrz i trzech członków zarządu. Rada powoływała zarząd i kontrolowała jego działalność. Burmistrz przewodniczył obradom Magistratu i Rady. Ponadto do jego zadań należały kontrola biur oraz przedsiębiorstw miejskich i reprezentowanie miasta na zewnątrz. Zarząd Miasta z kolei przygotowywał wszystkie sprawy uchwalane następnie przez Radę Miejską. Zarząd ustalał plan budżetu, własny regulamin przedsiębiorstw miejskich, decydował o zaciągnięciu pożyczek, ustalał opłaty za korzystanie z zakładów i przedsiębiorstw, rozpatrywał oferty przetargu, oddawał w dzierżawę nieruchomości. W czasie II wojny światowej organizację ówczesnych zarządów miejskich określały rozporządzenia: z 26 października 1939 r. o odbudowie administracji okupowanych obszarów, z 28 listopada 1939 r. o zarządzie gmin polskich i z 14 września 1942 r. o uproszczeniu administracji Generalnej Guberni w dziedzinie administracji wewnętrznej. Zgodnie z tymi rozporządzeniami burmistrz mianowany przez Generalnego Gubernatora otrzymał pełnię władzy w mieście, kierował jego gospodarką finansową i był za nią odpowiedzialny. Władzę nadzorczą sprawował starosta i szef dystryktu radomskiego. Mieli oni prawo zawieszać i zmieniać każde zarządzenie burmistrza. Burmistrz stał się tylko wykonawcą zarządzeń władz niemieckich.