Konferencje Wojewódzkie ZMP w Białymstoku 1949-1955; sygn. 1-5 Protokoły plenarnych posiedzeń ZW ZMP w Białymstoku 1948-1956; sygn. 6-8 Protokoły posiedzeń Prezydium ZW ZMP w Białymstoku 1948-1956; sygn. 9-29 Wojewódzki Sąd Koleżeński 1949-1955; sygn.30 Plany pracy 1948-1956; sygn. 31-35 Sekretariat (protokoły z narad i odpraw, wytyczne, instrukcje i okólniki ZW ZMP) 1948-1956; sygn. 36-66 Wydział Organizacyjno-Instruktorski 1948-1956; sygn. 67-100 Wydział Agitacji i Propagandy 1948-1956; sygn. 101-110 Wydział Kadr 1948-1956; sygn. 111-122 Wydział Młodzieży Robotniczej 1950-1956; sygn. 123-127 Wydział Młodzieży Szkolnej 1949-1956; sygn. 128-133 Wydział Młodzieży Szkół Zawodowych 1952-1953; sygn. 134 Wydział Szkolno-Harcerski 1949-1956; sygn. 135-143 Wydział Młodzieży Wiejskiej 1948-1956; sygn. 144-148 Wydział Kultury Fizycznej i Sportu 1948-1956; sygn. 149-152 Wydział Finansowo-Administracyjny 1948-1956; sygn. 153-169 Rewolucyjny Związek Młodzieży 1957; sygn. 170 Zdjęcia, plakaty, dyplomy, zobowiązania i meldunki w postaci prac plastycznych oraz księga honorowa ze zdjęciami 1948-1957; sygn. 171-175 Sprawozdania i informacje zarządów miejskich i powiatowych ZMP (Augustów, Białystok, Bielsk Podlaski, Dąbrowa Białostocka, Ełk, Gołdap, Grajewo, Hajnówka, Kolno, Łapy, Łomża, Mońki, Olecko, Sejny, Siemiatycze, Sokółka, Suwałki, Wysokie Mazowieckie, Zambrów) 1948-1956; sygn. 176-490 Dublety 1948-1956; sygn. 491-510

Związek Młodzieży Polskiej utworzono w 1948r. na obradującym we Wrocławiu Kongresie Jedności Młodzieży Polskiej. Powstał on w wyniku zjednoczenia Związku Walki Młodych, OMTUR, Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici” i Związku Młodzieży Demokratycznej. ZMP był organizacją pracującej i uczącej się młodzieży miejskiej i wiejskiej. Działał pod ideowym kierunkiem PZPR i realizował jej program. Organy państwowe traktowały go na równi z partiami politycznymi. Przyczyn tego zjawiska należy dopatrywać się w sposobie traktowania ZMP przez władze PZPR, które uznały związek za „pierwszego pomocnika” partii. I Wojewódzki Zjazd Statutowy ZMP w Białymstoku odbył się w dniach 29-30.X.1949r. Wybrano na nim Zarząd Wojewódzki ZMP. W okresie 8,5 lat istnienia ZMP odbyło się 5 konferencji wojewódzkich. 1957r. Zarząd Główny ZMP podjął uchwałę o rozwiązaniu ZMP. Cele i zadania związku, prawa i obowiązki członków, strukturę organizacji określał statut ZMP. Struktura ZMP przedstawiała się następująco: najwyższą władzą był Kongres, zbierający się co 2 lata, który wybierał Radę Naczelną, Zarząd Główny, Centralną Komisję Rewizyjną i Centralny Sąd Koleżeński. Całokształtem pracy w okresie między Kongresami kierował Zarząd Główny ZMP. Na szczeblu wojewódzkim najwyższą władzę stanowiła konferencja wojewódzka zwoływana co roku. Wybierano na niej Zarząd Wojewódzki ZMP i zarządy powiatowe, których odpowiednikiem w większych miastach były zarządy miejskie. Na konferencji wybierano również komisję rewizyjną i sąd koleżeński. Zarząd Wojewódzki ZMP był organem zarządzająco-wykonawczym, realizującym uchwały i wytyczne Zarządu Głównego i konferencji wojewódzkiej. Na czele ZW stało Prezydium ZW. Podstawowym ogniwem organizacyjnym ZMP było koło. Ilość członków koła kształtowała się w granicach od 5 do 50 osób. Organizowane były w miejscu pracy, nauki i zamieszkania.