Zarząd Dóbr w Ruszelczycach

Sygnatura
56/406/0
Liczba serii
10
Liczba skanów
0

Zawartość:

1. Dokumenty osobiste oraz korespondencja, 1914-1916, 1918, 1924, 1926, 1928, 1931, 1933-1937, 1939-1942, 1944, 1948-1949, 1957-1958, 1963, 1967-1969, sygn. 1, 38-40, 70-75 (korespondencja prywatna; dokumenty osobiste dr Józefa Mariana Romanowskiego; książeczki udziałowe spółdzielni handlowych i rolniczych należące do Janiny Romanowskiej; pisma adwokata oraz Sądu Powiatowego w Przemyślu w sprawie spadku po Wacławie Romanowskim; materiały związane z członkostwem Janiny i Józefa Mariana Romanowskich w Związku Ziemian; treść listu pasterskiego episkopatu Polski wygłoszonego w dniu 23 V 1948; odezwa księcia arcybiskupa Adama Stefana Sapiehy; list Marii Wandy Drużbackiej do Janiny Romanowskiej; tekst przemówienia Wandy z Kowerskich Drużbackiej z Prałkowiec; wycinki prasowe dotyczące Marii Wandy Drużbackiej ), 2. Korespondencja i akta dotyczące spraw prawno-majątkowych, 1852,1906,1912,1915-1921,1923,1925-1928,1930-1934,1936-1941, 1947, sygn. 2, 41-42, (sprawy majątkowe, mapy i plany majątku; polisy ubezpieczeniowe, pisma towarzystwa ubezpieczeniowego dotyczące ubezpieczenia majątku; sprawy sądowe procesowe o naruszenie własności między Romanowskimi a rolnikami z Ruszelczyc), 3. Dzierżawy majątku, 1928, 1933, 1935, 1940-1943, sygn. 43-44 (pisma dotyczące dzierżawy i ustanowienia rewiru łowieckiego na terenie dóbr Ruszelczyce; umowy dzierżawy z lat 1940-1943), 4. Szkody wojenne i klęski elementarne, 1919, 1925-1927, 1939-1942, 1944, 1946, sygn. 45-48, (wykazy szkód wojennych i spowodowanych klęskami elementarnymi), 5. Lasy, 1921, 1925-1927, 1930, 1932-1936, 1939-1943, sygn. 3-6, 49 (książki lasowe; plan gospodarczy lasów; rachunki), 6. Rolnictwo, hodowla i gospodarka majątku, 1913-1920, 1923-1944, sygn. 7-16, 50-51 (rejestr gospodarczy folwarku Ruszelczyce; raporty dzienne; książka spichlerzowa; książka przerobu mleka; książka oborowa mleczności krów; roczne zestawienia rachunków gospodarczych; rejestr zbożowy; pisma, oferty spółek i spółdzielni rolniczych; pisma firm dostarczających maszyny rolnicze, oszacowanie maszyn; wykazy bydła i koni, dowody tożsamości konia, dowód pobrania koni we IX 1939 r.), 7. Dokumentacja i korespondencja finansowa majątku, 1920, 1924, 1926-1944, sygn. 17-30, 53-59, (księga likwidacyjna majątku Ruszelczyce; zapiski dotyczące sprzedaży produktów rolnych i drewna; umowy i uzasadnienia warunków sprzedaży; dzienniki i księgi główne; dowody finansowe; dzienniki i książki kasowe; księga dochodów i wydatków; pisma, zeznania podatkowe, kwity dotyczące podatków – gruntowego, drogowego i dochodowego; rachunki, zestawienia rachunkowe, notatki dotyczące wydatków; projekty rozdziału czynszu dzierżawnego za rewir rybacki; tabele, wyliczenia statystyczne dot. majątku w Ruszelczycach, 8. Okólniki, zalecenia, pisma instytucji i przedsiębiorstw, 1939-1944, sygn. 60-66, (pisma i zarządzenia władz miejscowych, Starostwa Powiatowego w Przemyślu Urząd dla Wyżywienia i Rolnictwa, Centralnego Biura Rachunkowości Rolniczej; pisma, oferty spółek i spółdzielni rolniczych, Polskiej Powiatowej Spółdzielni Rolniczo-Handlowej w Przemyślu, Spółki Akcyjnej Hodowli Nasion „Udycz”; polecenia wysyłkowe do natychmiastowej dostawy), 9. Sprawy pracownicze, 1912-1944, sygn. 31-37, 67-68, (książka robocizny; książka uposażeń służby folwarcznej; księga osobowa pracowników zatrudnionych w folwarku; umowy o pracę, listy wypłat pracowników; rejestr dniówek i obliczenia należności za pracę; wykaz płac; dziennik robocizny; ubezpieczenia społeczne pracowników majątku, dzienne sprawozdanie o pracy z 15 I 1943-14 I 1944), 10. Sprawy kancelaryjne, 1933-1934, sygn. 69 (protokół czynności – fragment)

Dzieje twórcy:

Ruszelczyce to miejscowość nad Sanem, wzmiankowana w 1389 w nadaniu Władysława Jagiełły dla Piotra Kmity. Od 1508 wieś weszła w skład klucza bachowskiego i przez 63 lata oddawała dziesięcinę oszacowaną na 100 florenów do kościoła w Babicach. W roku 1707 Ruszelczyce miały trzech właścicieli. Byli to: Adam Górski z Przyborowa wraz z żoną Joanną Górską Makowiecką – dziedzice całych Ruszelczyc oraz Kazimierz Korabiowski właściciel samej wsi i Franciszek Śliżowski – dziedzic części ziem. W 1889 roku większą własność w Ruszelczycach stanowił majątek hrabiego Stanisława Aleksandra Konarskiego. Wówczas miejscowość zamieszkiwało 191 Polaków i 741 Rusinów. W roku 1906 został zawarty kontrakt pomiędzy hr. Konarskim i Manesem Kriegerem dotyczący wydzierżawienia dóbr Ruszelczyce Górne i Dolne Kriegerowi do dnia 31 III 1915 roku w myśl ustawy notarialnej z 1871 roku. Dobra Ruszelczyce, oprócz gruntów ornych i okolicznych lasów obejmowały także kamieniołomy oraz gorzelnię. W roku 1912 hrabia Stanisław Konarski sprzedał dobra Ruszelczyce wraz z wszystkimi nieruchomościami dr Józefowi Marianowi Romanowskiemu (ur. 1876 rok) i dr Wacławowi Romanowskiemu. Ze względu na fakt, iż w chwili zawarcia kontraktów dobra Ruszelczyce Górne i Dolne były wydzierżawione (do 31 III 1915 roku), sprzedający zobowiązał się pokryć koszty wypowiedzenia dzierżawy M. Kriegerowi. Od 1912 roku bracia Romanowscy zgodnie z kontraktem kupna – sprzedaży objęli we wspólny zarząd dobra Ruszelczyce. W dniu 5 XI 1918 roku dr Wacław Romanowski przekazał zarząd nad całością majątku swemu bratu Józefowi. W okresie I wojny światowej, wskutek działań wojennych, budynki oraz niektóre urządzenia folwarczne uległy poważnym uszkodzeniom. Dzięki pożyczkom i kredytom uzyskanym w Galicyjskim Towarzystwie Kredytowym Ziemskim, sytuacja gospodarcza i finansowa Romanowskich poprawiła się na tyle, iż mogli oni rozpocząć ożywioną działalność w celu podniesienia produkcji. W 1932 roku zmarł dr Józef Marian Romanowski, który zapisał cały majątek swojej żonie Janinie Romanowskiej (ur.1880 rok). W tym czasie toczyła się sprawa wyrębu lasu. Decyzja władz w tej sprawie była jednoznaczna. Las należący do Romanowskich o pow. 236 ha uznano za „ochronny” i zabroniono wyrębu, jak również sprzedaży w częściach zgodnie z rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 VI 1927 roku. W 1938 roku Janina Romanowska usiłowała jeszcze sprzedać część lasu, jednak Urząd Wojewódzki we Lwowie nie wyraził na to zgody. Wybuch II wojny światowej we wrześniu 1939 roku spowodował ogromną dezorganizację życia gospodarczego. Pobór do wojska mężczyzn i mobilizacja koni pozbawiły wieś warunków do wykonania niezbędnych prac polowych. Przemarsze wojsk oraz przesuwanie się ogromnych rzesz uchodźców powodowały nawet na terenach, gdzie nie było bezpośrednich działań wojennych. Natomiast sytuację majątku Romanowskich pogarszał fakt, iż leżał on, w okresie od września 1939 do czerwca 1941 roku, na pograniczu radziecko-niemieckim. W okresie okupacji ziemiom polskim wyznaczono jako pierwszoplanowe zadanie zaopatrywanie państwa niemieckiego i jego armii w płody rolne. W Generalnym Gubernatorstwie folwarki pozostawiono dotychczasowym właścicielom, jednak zostały one objęte nadzorem okupacyjnych władz niemieckich. W czasie wojny obowiązki asystenta rolnego w majątku Ruszelczyce pełnił Edward Romanowski. W październiku 1942 roku Edward ożenił się. Wkrótce wstąpił do Armii Krajowej, w której pełnił funkcje dowódcze. W kwietniu 1944 roku gestapo otoczyło dwór, aby go aresztować, jednak udało mu się zbiec. W połowie sierpnia 1944 r. Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego powołał do życia Wojewódzkie i Powiatowe Urzędy Ziemskie. Instytucje te miały realizować sprawy związane z przebudową ustroju rolnego. 6 września PKWN ogłosił dekret o przeprowadzeniu reformy rolnej. 12 grudnia 1944 roku PKWN wydał dekret o przejęciu lasów na własność państwa. Na jego mocy, na rzecz państwa przechodziły tak połacie leśne, jak i grunty znajdujące się pod nimi o łącznej powierzchni przekraczajacej 25 ha. W wyniku reformy rolnej także w Ruszelczycach zlikwidowano własność ziemską należącą do Romanowskich parcelujac grunty orne pomiędzy okolicznych chłopów. Obszary leśne należące do tego majątku zostały upaństwowione. Wiadomo, że Janina Romanowska w 1946 roku mieszkała w Przemyślu przy ul. Barskiej 10, natomiast pozostali członkowie rodziny (Edward z żoną Teresą) przenieśli się do Krakowa.

Daty skrajne:

[1852] 1906-1949 [1957-1958, 1963, 1967-1969]

Klasyfikacja:

archiwa rodzinno-majątkowe

Nazwa twórcy:

Daty:

1852-1852, 1906-1949, 1957-1958, 1963-1963, 1967-1969.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Języki:

węgierski, ukraiński, polski, niemiecki

Dostępność:

Udostępniany w całości

Ogółem jednostek archiwalnych:

75

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

69

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

0.7

Ogółem opracowanych metrów bieżących

0.67

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak
spis roboczy Nie