C.K. Sąd Obwodowy w Przemyślu

Sygnatura
56/645/0
Liczba serii
0
Liczba skanów
0

Zawartość:

Lista przysięgłych C.K. Sądu Obwodowego w Przemyślu 1878, sygn. 1; ogłoszenia C.K. Sądu Obwodowego w Przemyślu w sprawie licytacji dóbr Jabłonica Ruska 1858, sygn. 2; akta dotyczące depozytów sądowych 1860–1865, sygn. 3; akta spraw karnych (sprawy o kradzież i oszustwo) 1907–1908, sygn. 4–6; rejestr więźniów 1862–1864.

Dzieje twórcy:

Reformy ustrojowe przeprowadzone w połowie XIX w. w Austrii, będące rezultatem Wiosny Ludów, objęły również sądownictwo. W Galicji nową organizację sądowniczą wprowadzono w życie w 1855 r. zlikwidowano wówczas sądy patrymonialne istniejące w dominiach i pozbawiono funkcji sądowniczych magistraty. Likwidacji uległy również sady szlacheckie i kryminalne. Na najniższym szczeblu sądownictwo powierzono urzędom powiatowym działającym jako sądy i samodzielnym sądom powiatowym miejsko- delegowanym. Urzędy powiatowe (Bezirksämte) obok wykonywania funkcji sądowych były również organami administracji politycznej. Sądy powiatowe miejsko-delegowane (Städtisch- Delegirte Bezirksgeichte) zajmowały się wyłącznie sądownictwem. Jako jednostki wyższego szczebla zorganizowano trybunały I instancji noszące w głównych miastach krajów koronnych nazwę sądów krajowych (Landesgerichte), a w pozostałych miastach – sądów obwodowych (Kreisgerichte). W miejscowościach będących siedzibami trybunałów I instancji powstały sądy powiatowe miejsko-delegowane. Obsadzono je sędziami i personelem urzędniczym ze składu osobowego trybunałów. Urzędy powiatowe i sądy powiatowe rozpatrywały sprawy jednoosobowo, zaś trybunały I instancji – kolegialnie. Sądami drugiej instancji były sądy krajowe wyższe (Oberlandesgerichte). Funkcję trzeciej instancji pełnił Najwyższy Trybunał Sprawiedliwości we Wiedniu. Kompetencje sądów w sprawach cywilnych regulował patent z 20 XI 1852 r., natomiast w sprawach karnych – kodeks postępowania karnego wprowadzony patentem z 29 VII 1853 r. Trybunały I instancji rozpoznawały, w zakresie spraw cywilnych, sprawy o unieważnienie małżeństwa lub separację małżonków bez ich zgody, skargi przeciw posiadaczom dobór tabularnych, spory w sprawach lenniczych oraz skargi fideikomisowych. Właściwość trybunałów I instancji w sprawach karnych obejmowała śledztwo i orzekanie odnośnie do spraw o zbrodnie i występki. Orzeczenia w sprawach cywilnych zapadały w składzie 3 sędziów, zaś w sprawach karnych – 4 sędziów. Odwołania od orzeczeń urzędów powiatowych i sądów powiatowych miejsko-delegowanych, zarówno w sprawach cywilnych jak i w sprawach karnych, rozpatrywały sądy krajowe wyższe. Organizacja sądów w Galicji nie uległa większym zmianom do 1867 r. dwa odrębne rozporządzenia Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia 15 II 1867 r., z których pierwsze odnosiło się do okręgu Sądu Krajowego Wyższego w Krakowie, a drugie – do okręgu Sądu Krajowego Wyższego we Lwowie, powołały do życia z dniem 28 II 1867 r. samodzielne sądy powiatowe (Beziksgerichte). Przejęły one kompetencje sądownicze urzędów powiatowych, które uległy następnie likwidacji zastąpione przez nowe urzędy administracji rządowej, jakimi były starostwa powiatowe. Okręgi sądów powiatowych odpowiadające dotychczasowemu terytorialnemu zakresowi działalności dawnych urzędów powiatowych, otrzymały nazwę powiatów sądowych dla odróżnienia ich od powiatów politycznych, objętych działalnością starostw powiatowych. Przeprowadzone zmiany usankcjonowała ogólnopaństwowa Ustawa z dnia 11 VI 1868 r. dotycząca organizacji sądów powiatowych i rozporządzenie wykonawcze do tej ustawy wydane przez Ministra Sprawiedliwości w dniu 11 VIII 1868 r. Dalsze zmiany w ustroju sądownictwa przyniosła ustawa z dnia 9 III 1869 r. na podstawie, której powstały przy sądach obwodowych i krajowych sądy przysięgłych dla przestępstw popełnianych drukiem. Nowy kodeks postępowania karnego wprowadzony ustawą z dnia 23 V 1873 r. rozszerzył kompetencje sądów przysięgłych na przestępstwa zagrożone karą śmierci lub karą więzienia powyżej 5 lat oraz na przestępstwa polityczne. Każdy sąd przysięgłych składał się z trybunału i ławy przysięgłych liczącej 12 osób. Działalność sądów przysięgłych w okręgu danego sądu mogła zostać czasowo zawieszona, w odniesieniu do wszystkich lub tylko do niektórych powierzonych ich kompetencji spraw, dla zapewnienia bezstronnego i niezawisłego wymiaru sprawiedliwości. Przepisy wykonawcze do kodeksu postępowania karnego wydane przez Ministra Sprawiedliwości w dniu 19 XI 1873 uczyniły sądy obwodowe i krajowe instancją odwoławczą od wyroków sądów powiatowych. Poważne zmiany w dotychczasowym systemie prawodawstwa odnoszącym się do sądownictwa nastąpiły w wyniku wydania w latach 1895-1897 kilku ustaw i rozporządzeń, które weszły w życie w dniu 1 I 1898 r. Ustawa z dnia 27 XI 1896 r. ustaliła organizację sądów. Na jej podstawie istniejące do tej pory sądy powiatowe miejsko-delegowane zostały przemianowane na sądy powiatowe i zrównane z innymi sądami powiatowymi. Utrzymano jednak zasadę, że sądy powiatowe zlokalizowane w siedzibach trybunałów I instancji, były obsadzone sędziami i urzędnikami z ich składu osobowego. Trybunałami I instancji kierowali prezydenci, którym podporządkowano wiceprezydentów, radców i pomocniczych urzędników sędziowskich. W myśl przepisów instrukcji dla sądów pierwszej i drugiej instancji, wprowadzonej rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 V 1897 r., trybunały I instancji dzieliły się na oddziały, które tworzyły poszczególne senaty wykonujące sądownictwo oraz sędziowie, którym powierzono załatwianie określonej grupy spraw. Każdemu oddziałowi trybunałowi I instancji odpowiadał właściwy oddział kancelarii sądowej załatwiający dla niego wszystkie czynności kancelaryjne. Kompetencje sądów w sprawach cywilnych unormowała ustawa z dnia 1 VIII 1895 r. Według niej do zakresu działania trybunałów I instancji należały spory o uznanie lub zaprzeczenia ślubnego pochodzenia, sprawy o niedobrowolną separację, rozwód lub unieważnienie małżeństwa, wszystkie inne spory pomiędzy małżonkami względnie między rodzicami a dziećmi, spory w sprawach ordynacji (fideikomisów) oraz spory w sprawach lenniczych. Trybunały I instancji rozpatrywały ponadto pozostałe sporne sprawy cywilne nie objęte właściwością sądów powiatowych. Środki prawne od wyroków i uchwał sądów powiatowych rozpoznawały w drugiej instancji sądy obwodowe lub kolegialne, a w trzeciej instancji – Najwyższy Trybunał Sprawiedliwości. Sądami drugiej instancji w stosunku do sądów obwodowych i krajowych były natomiast sądy krajowe wyższe, zaś instancję trzecią stanowił Najwyższy Trybunał Sprawiedliwości. Organizację i czynności kancelarii i registratury sądów określał Patent z dnia 3 V 1853 r. o wewnętrznym urządzeniu i porządku czynności wszelkich władz sądowych oraz instrukcja o wewnętrznych czynnościach władz sądowych w sprawach karnych wprowadzona rozporządzeniem Ministerstwa Sprawiedliwości z 16 VI 1854 r. W odniesieniu do spraw karnych przepisy te zostały częściowo zmodyfikowane rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 XI 1873 r. Organizacja kancelarii i registratur sądów uległa zasadniczej zmianie w wyniku wprowadzenia w życie od 1 I 1898 r. nowej instrukcji dla sądów pierwszej i drugiej instancji wydanej rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 V 1897 r. C. K. Sąd Obwodowy w Przemyślu rozpoczął działalność urzędową w dniu 29 IX 1855 r. na podstawie rozporządzenia Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia 29 VI 1855 r. Jego jurysdykcja obejmowała początkowo okręgi sądowe (noszące od 1868 r. nazwę powiatów sadowych): baligrodzki, birczański, brzozowski, bukowski, dobromilski, dubiecki, dukielski, jarosławski, jaworowski, krakowiecki, krośnieński, leski, lutowiski, mościski, niżankowicki, przemyski, radymieński, rymanowski, sanocki, sieniawski, ustrzycki, wisznieński (Sądowa Wisznia) i żmigrodzki. W 1887 r. okręg Sądu Obwodowego w Przemyśłu uległ zmniejszeniu o powiaty sądowe baligrodzki, birczański, brzozowski, bukowski, leski, lutowiski, rymanowski, sanocki i ustrzycki, które podporządkowano jurysdykcji nowo utworzonego Sądu Obwodowego w Sanoku, zaś a 1888 r. – o powiaty sądowe dukielski, krośnieński i żmigrodzki, które włączono do okręgu nowo powstałego Sądu Obwodowego w Jaśle. Zakres kompetencji Sądu Obwodowego w Przemyślu obejmował, oprócz rozpatrywania spraw sądowych cywilnych i karnych, także prowadzenie rejestru handlowego i rejestru spółdzielni dla własnego okręgu sądowego oraz ksiąg gruntowych dla większych posiadłości ziemskich (tzw. ksiąg tabularnych) zlokalizowanych w jego okręgu i ksiąg gruntowych dla nieruchomości miejskich w mieście Przemyślu. W listopadzie 1918 r. dotychczasowy C.K. Sąd Obwodowy w Przemyślu został przejęty przez administrację polską i przekształcony w organ sądowniczy niepodległego państwa polskiego. Pod względem prawnym uregulował to dekret Naczelnika Państwa wydany 8 II 1919 r. Na jego podstawie przemianowano również Sąd Obwodowy w Przemyślu na Sąd Okręgowy w Przemyślu. [Na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. M. Dalecki, Przemyśl 1995]

Daty skrajne:

1858-1908, 1914

Klasyfikacja:

instytucje ochrony prawa i wymiaru sprawiedliwości

Nazwa twórcy:

Daty:

1858-1908, 1914-1914.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

K.K. Kreisgericht in Przemyśl

Języki:

polski

Dostępność:

Udostępniany w całości

Ogółem jednostek archiwalnych:

12

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

7

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

0.12

Ogółem opracowanych metrów bieżących

0.09

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
spis zdawczo-odbiorczy Tak
inwentarz kartkowy zatwierdzony Tak
elektroniczny inwentarz archiwalny roboczy Nie