Parafia Greckokatolicka w Ułazowie

Sygnatura
56/2115/0
Liczba serii
22
Liczba skanów
3258

Zawartość:

Sprawy majątkowe parafii (sprawy gruntów i budynków należących do parafii, budowa i utrzymanie cerkwi i budynków parafialnych, sprawy finansowe parafii) 1872, 1877, 1882, 1885-1886, 1905-1908, 1916, 1919-1922, 1924-1945), sygn. 1-26; Korespondencja z władzami kościelnymi, 1852, 1876-1945, sygn. 27-31, Pisma instytucji i towarzystw świeckich, 1875-1936, sygn. 32-38, Akta dotyczące parafian, 1882-1886, 1907-1912, 1915, 1917, 1911-1922, 1924-1926, 1930-1934, sygn. 39-43; Akta związane z odprawianiem nabożeństw i liturgią, 1925-1942, sygn. 44-46; Pisma dotyczące duchownych (proboszczów i administratorów parafii), 1886, 1903, 1942, sygn. 47-48; Kancelaria parafii, 1912, sygn. 49; Akta stanu cywilnego (urodzenia – 1779-1784, 1838-1864 Ułazów; 1776-1784, 1786-1866 Niemstów; zapowiedzi i protokoły przedślubne – 1890-1892, 1905-1907, 1913, 1915-1924, 1927-1938, 1940-1942; małżeństwa – 1785-1877, 1944 Ułazów; 1776-1783, 1786-1899 Niemstów; zgony – 1831-1875 Ułazów; 1776-1784, 1786-1852 Niemstów; księgi łączne (urodzenia, małżeństwa, zgony) 1776-1784 Niemstów, sygn. 50-64; Sprawy metrykalne (zaświadczenia, wypisy w sprawach metrykalnych wydawane przez parafię w Ułazowie, 1873, 1912-1914, 1918-1920, 1922-1926, 1928-1929, 1931-1933, 1941; zaświadczenia, kopie, świadectwa wydawane przez inne parafie, pisma władz kościelnych w sprawach metrykalnych, korespondencja z władzami świeckimi w sprawach metrykalnych; karty zgonu oraz zawiadomienia o śmierci, 1873, 1911, 1916, 1918-1919, 1921-1924, 1930, 1932-1933, 1936-1937, 1942), 1869, 1873, 1875-1877, 1883-1886, 1895, 1905-1914, 1916-1945, sygn. 65-88.

Dzieje twórcy:

Ułazów to miejscowość leżąca obecnie w gminie Dzików Stary, w powiecie lubaczowskim. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z XV wieku – 1469 r. wymieniona została jako należąca do dóbr dzikowskich własności Nasiągniewa Ramsza z Dzikowa. Pierwsze wzmianki o parafii obrządku wschodniego pochodzą z lat 1531, 1565, 1578. W roku 1678 r. został nadany przywilej dla parafii, który potwierdzono i oblatowano w latach 1680 i 1689. W miejscowości znajdowała się cerkiew p.w. św. Dymitra. Drewniany budynek został zbudowany w 1843 r. i odrestaurowany w latach 1901-1905. W 1902 r. cerkiew została odmalowana. Od początków XX wieku trwały starania o wybudowanej nowej, murowanej cerkwi, jednak budowa ta do 1945 r. nie została ukończona. K. Notz dokonując inwentaryzacji cerkwi w Ułazowie stwierdził m.in., że są w niej przechowywane akta metrykalne od 1785 roku. Proboszczami parafii byli (od roku 1828): Tomasz Liskiewicz (do 1839 r.), Semen Pleskiewicz (w latach 1839-1867), Piotr Jesyp (w latach 1867-1869), Michał Wenchrynowicz (w latach 1869-1905), Stefan Macjurak (w latach 1905-1906), Omeljan Fedewicz (w latach 1906-1918), Stefan Harabacz (w latach 1918-1919) oraz Antoni Sawczyn (w latach 1919-1939). Parafia początkowo należała do dekanatu oleszyckiego, a po 1919 do dekanatu cieszanowskiego. Parafia posiadała filię (wraz z cerkwią pw. Narodzenia NMP) w Niemstowie. Do 1830 r. filia parafii mieściła się również w miejscowości Moszczanica – od tego roku była cerkwią filialną parafii w Cewkowie. Siedziba parafii rzymskokatolickiej dla Ułazowa mieściła się w Dzikowie Starym. W 1840 r. w parafii zamieszkiwało 1 764 osoby wyznania greckokatolickiego, natomiast w roku 1880 – 1500 grekokatolików, 239 rzymskokatolików, 106 osób wyznania mojżeszowego oraz 11 osób innych wyznań. II wojna światowa i wydarzenia powojenne zadecydowały o likwidacji Kościoła greckokatolickiego w Polsce i diecezji obrządku greckokatolickiego w Przemyślu. W wyniku przesiedleń i migracji wiele parafii zostało wyludnionych, a cerkwie przejęte przez państwo w większości popadły w ruinę bądź zostały zniszczone. Część materiałów z budowy cerkwi w Ułazowie została przeznaczona w 1952 r. na budowę budynków PGR-u w Nowym Dzikowie. Metryki wyznaniowe to dokumenty bieżącej rejestracji statystycznej, najstarsze wśród źródeł demograficznych. Zapisy metrykalne już w XVIII wieku zaczęły uzyskiwać moc aktu prawnego (odnosiło się to do wszystkich wyznań, jednak zasady prowadzenia ksiąg najszerzej były omawiane w normatywach Kościoła katolickiego i dzięki temu rozpowszechniły się w całej Europie). Pierwszą próbą reformy w tej dziedzinie na terenie zaboru austriackiego było wprowadzenie w 1776 roku jednolitego formularza tabelarycznego dla wpisów metrykalnych prowadzonych przez urzędy parafialne. Ta zmiana jednak nie przyniosła pożądanych efektów, m.in. wskutek niedostatecznego poinformowania duchownych prowadzących księgi. Większość akt metrykalnych poszczególnych parafii rozpoczyna się w 1784 roku. Wówczas wprowadzono kolejną reformę, na mocy której metryki otrzymały rangę dokumentów stanu cywilnego, a prowadzący je duchowni – status urzędników państwowych, natomiast księża rzymsko- i grekokatoliccy otrzymali wzory ksiąg urodzeń, ślubów i zgonów. Nakazano także proboszczom, by na koniec każdego roku kalendarzowego sporządzali ekstrakty i wpisywali dane do tabeli rocznej, która była dołączana na początek księgi. Wypełniona tabela miała być wysyłana do Urzędu Cyrkularnego. 1 września 1787 roku weszła w życie nowa instrukcja kancelaryjna regulująca obieg pism i tok ich załatwiania. Według niej proboszczowie poszczególnych parafii byli zobowiązani do sporządzania kopii ksiąg oryginalnych i przekazywania ich do archiwum konsystorza. Zalecenie to jednak nie było realizowane w praktyce, dlatego w latach 30-tych XIX wieku rozpoczęto w przemyskim greckokatolickim konsystorzu biskupim akcję zbiorczego przepisywania metryk – w sierpniu 1835 roku ukazały się dekret C.K. Gubernium oraz zarządzenie greckokatolickiego konsystorza biskupiego w Przemyślu dotyczące sporządzania kopii ksiąg metrykalnych. Nadzorowaniem pracy księży w trakcie przepisywania metryk miały zajmować się urzędy dekanalne, następnie kopie wysyłano do konsystorza biskupiego. W lipcu 1835 roku wezwano urzędy dekanalne do zwrócenia uwagi na sposób przechowywania i zabezpieczania ksiąg. Księgi metrykalne przechowywane obecnie w Archiwum Państwowym w Przemyślu to w znacznej części kopie sporządzane dla greckokatolickiego konsystorza biskupiego. Zostały one zgromadzone głównie w zespole nr 142 Archiwum Biskupstwa Greckokatolickiego w Przemyślu. Oryginały ksiąg wchodzą natomiast na ogół w skład odrębnych zespołów archiwalnych obejmujących akta stanu cywilnego i dokumentację poszczególnych parafii.

Daty skrajne:

1776-1945

Klasyfikacja:

instytucje wyznaniowe

Nazwa twórcy:

Daty:

1776-1945.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Języki:

ukraiński, polski, niemiecki, łaciński

Dostępność:

Udostępniany częściowo

Ogółem jednostek archiwalnych:

93

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

89

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

0.57

Ogółem opracowanych metrów bieżących

0.5

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak
spis zdawczo-odbiorczy Nie
elektroniczny inwentarz archiwalny roboczy Nie

Wydzielony ze zbioru nr 147 Parafie greckokatolickie byłego województwa rzeszowskiego – zbiór szczątków zespołu na podstawie uchwały Komisji Metodycznej z dnia 23.04.2008 r. Zespół częściowo zmikr. - nr mkrf. P-423, P-673–P-677