Dyrektor Naczelny: Sekretariat Główny: referaty, informacje o sytuacji w przemyśle metali nieżelaznych z lat [1945] 1950-1958, sygn. 1-32, 32/I-LXXXIX Dział Planowania: planowanie i sprawozdawczość CZPMN i podległych zakładów z lat [1945] 1950-1958, sygn. 33-407, 128/I-X, 197/I-XIV, 407/I-XXXVI Dział Zatrudnienia: etatyzacja, struktura płac, współzawodnictwo pracy, nadzór nad opieką socjalno-bytową z lat [1945] 1950-1958, sygn. 408-443 Dział Kontroli Technicznej: protokoły z narad technicznych z lat [1945] 1950-1958, sygn. 444-446 Starszy Inspektor Organizacji: normatywy, struktura organizacyjna CZPMN i podległych przedsiębiorstw, umowy zbiorowe z lat [1945] 1950-1958, sygn. 447-503 Główny Inspektor Kontroli: protokoły, sprawozdania z kontroli przeprowadzonych w zakładach podległych oraz kontroli działalności CZPMN przez Ministerstwo z lat [1945] 1950-1958, sygn. 504-536 Naczelny Inżynier: Dział Hutniczy: protokoły z narad, wnioski i zalecenia dotyczące produkcji z lat [1945] 1950-1958, sygn. 537-544 Dział Walcowniczy-Rafineryjny: protokoły z narad z lat [1945] 1950-1958, sygn. 545-550, 550/I Dział Górniczy: protokoły z narad, plany przeglądowe złóż rudy cyny z lat 1950-1952, sygn. 551-553 Dział Głównego Mechanika: protokoły z narad, schematy organizacyjne Działu, informacja o stanie mechanizacji robót, koreferaty do założeń projektowych, dotyczące mechanizacji pracy w podległych zakładach z lat 1950-1958, sygn. 554-577, 554/I Dział Głównego Technologa: protokoły z konferencji, instrukcje technologiczne, sprawozdania z postępu technologicznego z lat 1950-1958, sygn. 578-600 Inspektor Bezpieczeństwa Ruchu: protokoły z narad, plany i sprawozdania z wykorzystania nakładów na BHP, analizy stanu BHP w podległych zakładach z lat 1950-1958, sygn. 601-661, 601a Inżynier Wynalazczości: zestawienia projektów racjonalizatorskich z lat 1950-1958, sygn. 662-663 Zastępca Dyrektora Naczelnego do Spraw Inwestycyjnych: Dział Planowania i Zaopatrzenia Inwestycji: programy, plany i sprawozdania z realizacji inwestycji w przemyśle metali nieżelaznych z lat 1950-1958 [1959], sygn. 664-755 Dział Wykonawstwa Inwestycji: nadzór nad prowadzeniem robót inwestycyjnych, projekty techniczne, plany sytuacyjne podległych zakładów z lat 1950-1958, sygn. 756-785 Komisja Oceny Projektów Inwestycyjnych: protokoły z narad Naczelnej Komisji Oceny Projektów Inwestycyjnych i Komisji Oceny Projektów Inwestycyjnych z lat 1950-1958, sygn. 786-814 Zastępca Dyrektora Naczelnego do Spraw Finansowo-Administracyjnych: Dział Finansowy: planowanie i sprawozdawczość, analizy stanu finansowego CZPMN i podległych zakładów z lat 1950-1958, sygn. 815-1112, 1112/I Inwentarz kartkowy roboczy - planowanie z lat 1950-1956, sygn. 1113-1121

Centralny Zarząd Przemysłu Metali Nieżelaznych /CZPMN/ z siedzibą w Katowicach powołany został do życia zarządzeniem Ministra Przemysłu Ciężkiego z 31 grudnia 1949 roku, w miejsce działających dotąd Zjednoczonych Zakładów Metali Nieżelaznych. Centralny Zarząd Przemysłu Metali Nieżelaznych był przedsiębiorstwem państwowym, prowadzonym w ramach narodowych planów gospodarczych według zasad rachunku gospodarczego. Przedmiotem jego działalności było koordynowanie, nadzorowanie , kontrolowanie oraz ogólne kierownictwo działalności podporządkowanych mu przedsiębiorstw. Centralny Zarząd podlegał bezpośrednio Ministrowi Przemysłu Ciężkiego. Organem zarządzającym była Dyrekcja powoływana i odwoływana przez Ministra, składająca się z Dyrektora Naczelnego i podległych mu trzech zastępców: Naczelnego Inżyniera, zastępcy do spraw inwestycyjnych oraz zastępcy do spraw finansowo-administracyjnych. Pierwszy schemat organizacyjny pochodził z grudnia 1950 roku (tymczasowy), kolejny z 28 maja 1952 roku. Zgodnie z nim Dyrektorowi Naczelnemu podlegały działy: Planowania, Księgowości, Zatrudnienia i Płac, Kadr, Kontroli Technicznej, Starszy Inspektor Organizacji, Inspektor Ochrony Przemysłu, Główny Inspektor Kontroli. Naczelnemu Inżynierowi podlegały działy: Hutniczy, Walcowniczo-Rafinacyjny, Górniczy, Głównego Mechanika, Głównego Energetyka, Głównego Technologa, Inspektor Bezpieczeństwa Ruchu, Inżynier Wynalazczości. Zastępcy do spraw Inwestycyjnych podlegały: Dział Planowania i Zaopatrzenia Inwestycji oraz Wykonawstwa Inwestycji, natomiast zastępcy do spraw Finansowo-Administracyjnych działy: Finansowy, Zaopatrzenia, Zbytu i Transportu, Administracyjno-Gospodarczy, Radca Prawny i Inspektor Zaopatrzenia Robotniczego. Zmiany w przemyśle metali nieżelaznych w latach 1949-1950 prowadziły do powstania szeregu przedsiębiorstw podległych Centralnemu Zarządowi Przemysłu Metali Nieżelaznych, przy zachowaniu samodzielności tych jedno- lub wielozakładowych przedsiębiorstw. W pierwszych latach działalności rozbudowano przemysł cynku i ołowiu, następnie aluminium i miedzi. 1 stycznia 1952 roku powstał w Gliwicach Instytut Metali Nieżelaznych podległy Centralnemu Zarządowi Metali Nieżelaznych. W 1950 roku Zarządowi podporządkowano Biuro Projektów Metali Nieżelaznych "Bipromet" oraz Centralę Handlową Przemysłu Metali Nieżelaznych w Katowicach. W latach 1950-1952 CZPMN nadzorował przedsiębiorstwa o charakterze górniczym, hutniczym, przetwórstwa metali nieżelaznych i pomocniczo-usługowe. W kwietniu 1952 roku wyłączono spod jego nadzoru górnictwo rud nieżelaznych, pozostawiając hutnictwo i przetwórstwo metali nieżelaznych oraz zakłady remontowe i inwestycyjne. W 1958 roku Centralny Zarząd został zlikwidowany, a w jego miejsce utworzono Zjednoczenie Górniczo-Hutnicze Metali Nieżelaznych w Katowicach. [na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. mgr S. Klimkiewicz, Katowice 1980]

KM 25.05.1982, 0014-8