Spuścizna archiwalna o. Adama Studzińskiego OP (1911-2008)

Signatur
528/307/0
Anzahl der Serien
73
Anzahl der Scans
21932

Inhalt:

Spuścizna archiwalna o. Adama Studzińskiego OP jest największą spośród wszystkich przechowywanych w Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów i stanowi odzwierciedlenie bogatego życiorysu zakonnika. Zespół archiwalny zawiera m.in. dokumenty osobiste, materiały autobiograficzne i wspomnieniowe, dokumentację z okresu studiów w Kolegium OO. Dominikanów oraz na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, korespondencję prywatną i urzędową, materiały dotyczące pracy duszpasterskiej i społecznej (teksty kazań, przemówień i opracowań), dokumentację prac konserwatorskich (dzienniki pracy, notatki, szkice i rysunki), materiały zebrane na potrzeby opracowania katalogu grobów żołnierzy na polskich cmentarzach wojennych we Włoszech, zbiory o tematyce historycznej, legionowej, kombatanckiej, harcerskiej, kresowej i konserwatorskiej (maszynopisy, egzemplarze książek i czasopism, wycinki z gazet), fotografie (negatywy i pozytywy), materiały audiowizualne (w tym taśmy filmowe), materiały o twórcy spuścizny oraz materiały osób obcych – legionistów i żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Spuścizna archiwalna o. Studzińskiego pozostaje w większości niezinwentaryzowana; obecnie udostępniana jest jedynie część serii „Fotografie”, zawierająca kolekcję negatywów fotograficznych (podseria 11.1). Zdjęcia zachowane na negatywach pochodzą z lat 1940-ok. 2008. Kolekcję otwiera niewielka grupa fotografii portretowych o. Studzińskiego (11.1.1). Najstarsze zdjęcia dokumentują pracę zakonnika jako kapelana wojskowego w latach 1940-1947. Ojciec Adam utrwalił na kliszach sprzęt wojskowy i życie codzienne żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a także zabytki, przyrodę oraz mieszkańców Jugosławii, Palestyny, Iraku, Iranu, Egiptu, Włoch, Francji i Anglii (11.1.2). Fotografie z kolejnych podserii prezentują życie codzienne, placówki oraz pracę duszpasterską polskich dominikanów. Ojciec Studziński wykonywał zdjęcia w czasie pobytu w klasztorach w Poznaniu (11.1.4), na warszawskim Służewie (11.1.5), w Lublinie (11.1.6), Prudniku (11.1.7), Korbielowie (11.1.8) oraz Krakowie (11.1.9.3). Największa grupa fotografii – licząca ponad 14 tysięcy klatek – przedstawia architekturę, dzieła sztuki oraz prace konserwatorskie i odkrywkowe prowadzone przez o. Adama w krakowskim klasztorze dominikanów (11.1.9.1‒2). Zabytkowe wyposażenie oraz prace restauracyjne zakonnik utrwalił także na zdjęciach z kościoła św. Idziego u stóp Wawelu (11.1.10). Kolejne serie kolekcji zawierają fotografie klasztoru oraz mniszek dominikańskich z krakowskiego Gródka (11.1.11), a także członków rodziny o. Studzińskiego (11.1.12). Na zdjęciach z wycieczek po Polsce (11.1.13) zakonnik utrwalił dziesiątki miejsc: od Szczecina i Gdańska, po Karkonosze i Pieniny. Wśród fotografii z zagranicznych podróży o. Studzińskiego (11.1.14) kluczowe miejsce zajmuje dokumentacja polskich cmentarzy wojennych we Włoszech: na Monte Cassino, w Loreto, Bolonii i Casamassima. W podserii z fotografiami pozytywów, dokumentów i wydawnictw o różnorodnej tematyce (11.1.15) na szczególną uwagę zasługuje kilkaset obrazków świętych i błogosławionych dominikańskich. Kolekcję o. Studzińskiego zamyka niewielka grupa zdjęć otrzymanych od jego przyjaciela – Stanisława Leszczyc-Przywary (1896-1985), legionisty i malarza (11.1.16). Niektóre podserie podzielone są na dodatkowe podserie tematyczne.

Die Geschichte der Provenienzstelle:

Franciszek Studziński przyszedł na świat 2 czerwca 1911 r. w Strzemieniu k. Żółkwi jako syn Adama i Józefy z d. Sicińskiej. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Strzemieniu, a następnie do Państwowego Gimnazjum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego w Żółkwi. Po jego ukończeniu w 1928 r. wstąpił do nowicjatu zakonu dominikanów w Krakowie. Na obłóczynach otrzymał imię zakonne Bartłomiej, które po kilku latach zmienił na Adam. Pierwszą profesję zakonną złożył 5 września 1929 r. W latach 1929-1938 studiował filozofię i teologię w dominikańskim studium zakonnym – kolejno w Krakowie, Lwowie i na podwarszawskim Służewie. W 1931 r. zdał egzamin dojrzałości w Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Krakowie. Profesję wieczystą złożył 31 sierpnia 1935 r., a święcenia kapłańskie przyjął 9 marca 1937 r. we Lwowie. Latem 1938 r. został asygnowany do konwentu krakowskiego, w którym zastał go wybuch II wojny światowej. Na początku września 1939 r. przedostał się na wschód, do klasztoru w Czortkowie. Na wieść o napaści Sowietów na Polskę uciekł na Węgry, gdzie został kapelanem polskich żołnierzy w obozach jenieckich. Od wiosny 1940 r. przebywał w Jugosławii, a w marcu 1941 r. dotarł do Palestyny. Latem 1942 r. powołano go do Armii Polskiej oraz mianowano kapelanem 4 batalionu czołgów, późniejszego Pułku 4 Pancernego „Skorpion”. Od sierpnia do października 1942 r. pełnił również obowiązki szefa duszpasterstwa 2 Brygady Czołgów. Od września 1942 r. przebywał wraz z żołnierzami w Iraku, od września 1943 r. ponownie w Palestynie, z kolei od grudnia 1943 do kwietnia 1944 r. w Egipcie. W kolejnych miesiącach uczestniczył w kampanii włoskiej, wykazując się bohaterską postawą w czasie bitwy o Monte Cassino. Wziął także udział w bitwach o Ankonę i Bolonię oraz w walkach w Apeninach. Otrzymał liczne odznaczenia, m.in. Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyż Walecznych oraz Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami. W 1946 r. wraz z Pułkiem został przeniesiony do Anglii, gdzie jednostkę rozformowano. Do Polski powrócił w październiku 1947 r. W latach 1948-1949 kierował Konwiktem Biskupim „Albertinum” w Gliwicach, prowadzonym przez Administrację Apostolską Śląska Opolskiego. We wrześniu 1949 r. został asygnowany do Krakowa, gdzie objął urząd prokuratora (ekonoma) klasztoru. W kwietniu 1950 r. uczestniczył w nieudanej próbie ucieczki grupy osób do Szwecji; wydarzenie to prawdopodobnie stanowiło prowokację Urzędu Bezpieczeństwa. Został aresztowany i skazany na 10 lat pozbawienia wolności; więzienie w Łodzi opuścił ostatecznie po półtora roku. W styczniu 1952 r. został asygnowany do klasztoru w Poznaniu. Po erygowaniu parafii św. Dominika na warszawskim Służewie, w sierpniu 1952 r. otrzymał nominację na jej pierwszego proboszcza. Przez pewien czas pełnił także urząd subprzeora tamtejszego klasztoru. Począwszy od 1956 r. kilkukrotnie udawał się do ZSRR, gdzie odwiedzał rodzinę oraz potajemnie pełnił posługę duszpasterską wśród polskich wiernych, głównie w obwodzie lwowskim. W sierpniu 1958 r. skierowano go do pracy w klasztorze w Lublinie, którego przeorem został wybrany w grudniu tego samego roku. Ze wspomnianego urzędu zrezygnował w maju 1961 r. Kilka miesięcy później, w grudniu 1961 r. otrzymał asygnatę oraz nominację na przełożonego domu zakonnego w Gdańsku. Następnie mieszkał krótko w klasztorach w Prudniku (1962) oraz w Warszawie przy ul. Freta (1962-1963). Równocześnie, w latach 1959-1963 czynił nieudane starania o wyjazd do pracy duszpasterskiej wśród Polonii w Australii. W styczniu 1963 r. otrzymał asygnatę do Krakowa, a także delegację do pracy w domu zakonnym w Korbielowie. Po kilku miesiącach powrócił do konwentu krakowskiego, w którym mieszkał już do śmierci. Począwszy od 1964 r. przez cztery dekady prowadził prace konserwatorskie i odkrywkowe w klasztorze, m.in. w Skarbcu, refektarzu, atrium, kapitularzu, obecnej sali Beczki, krypcie pod refektarzem oraz na krużgankach I wirydarza. Ich wyniki zaprezentował w artykule „Nowe odkrycia i prace konserwatorskie w refektarzu klasztoru dominikanów w Krakowie” („Ochrona Zabytków” 1970, t. 23, nr 1, s. 36-46) oraz w niewydanym opracowaniu „Tajemnice klasztoru Dominikanów w Krakowie” (2004). Równocześnie otoczył opieką oraz poddał konserwacji liczne zabytki ruchome, w tym pochodzące ze zlikwidowanych klasztorów dominikańskich na Kresach południowo-wschodnich. W drugiej połowie lat sześćdziesiątych XX w. podjął studia na Wydziale Konserwacji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1970 r. obronił pracę magisterską pt. „Konserwacja obrazu na desce stanowiącego awers dwustronnie malowanej kwatery Poliptyku Dominikańskiego scena Ostatnia Wieczerza”, napisaną pod kierunkiem prof. Zofii Medweckiej. W tym czasie wykładał historię sztuki w Kolegium Filozoficzno-Teologicznym Polskiej Prowincji Dominikanów w Krakowie (1969-1971). Wraz z prof. Henrykiem Schoenem i prof. Mieczysławem Tobiaszem opracował projekt ratowania przed zawaleniem Krzywej Wieży w Pizie, który w 1973 r. został zgłoszony do nierozstrzygniętego konkursu organizowanego przez włoskie władze państwowe. W latach 1978-1990 pełnił urząd prowincjalnego konserwatora zabytków, a od 1982 r. sprawował opiekę nad kościołem św. Idziego w Krakowie, w którym przeprowadził liczne prace konserwatorskie. W 1991 r. został mianowany konserwatorem dzieł zabytkowych klasztoru Świętej Trójcy, w którym dążył do utworzenia muzeum. Równocześnie sam uprawiał malarstwo sztalugowe. Od lat sześćdziesiątych XX w. sprawował opiekę duszpasterską nad krakowskimi legionistami Józefa Piłsudskiego i weteranami II wojny światowej. Przez wiele lat organizował opłatki kombatanckie oraz pielgrzymki na Jasną Górę w rocznice bitwy o Monte Cassino. Gromadził wokół siebie osoby kultywujące polskie tradycje niepodległościowe oraz udzielał wsparcia materialnego ubogim kombatantom. W swoich kazaniach i przemówieniach podkreślał znaczenie patriotyzmu oraz pamięci o ojczystej historii. W latach osiemdziesiątych XX w. otoczył opieką duszpasterską krakowskich kresowian oraz został honorowym kapelanem Marszu Szlakiem I Kompanii Kadrowej. W tym okresie przyczynił się także do odrodzenia niezależnego ruchu harcerskiego. Od 1982 r. współprowadził duszpasterstwo harcerzy w kościele św. Idziego, a w 1988 r. wziął udział w IV Międzynarodowym Zlocie Harcerzy Polskich w Rising Sun (USA), na którym otrzymał nominację na harcmistrza. Po 1989 r. pełnił funkcję kapelana naczelnego Związku Harcerstwa Polskiego rok założenia 1918. Po wybuchu I wojny w Zatoce Perskiej (1990-1991) zgłosił ministrowi obrony narodowej chęć pracy w charakterze kapelana polskich żołnierzy biorących udział w operacji „Pustynna Burza”. Uczestniczył w obchodach 45-lecia bitwy o Monte Cassino (1989), 50-lecia bitew o Monte Cassino (1994) i Bolonię (1995) we Włoszech oraz 50-lecia bitwy o Narwik w Norwegii (1990). W 1992 r. Krzysztof Krzyżanowski przedstawił jego życie w filmie biograficznym pt. „Ojciec Adam”. Owocem wieloletnich prac zakonnika nad skatalogowaniem wszystkich grobów polskich żołnierzy w Italii stał się wydany w 1994 r. „Przewodnik po polskich cmentarzach wojennych we Włoszech. Monte Cassino, Loreto, Bolonia, Casamassima. Przewodnik z pełnym spisem poległych i dokładnym rozmieszczeniem grobów na 50. rocznicę bitwy o Monte Cassino”. Kilka lat później, w 1998 r. opublikował „Wspomnienia kapelana Pułku 4 Pancernego »Skorpion« spod Monte Cassino”. W ostatnich latach życia otrzymał honorowe obywatelstwo Krakowa (1999), Skawiny (2007) i gminy Lubień (2004) oraz nominację na stopień generała brygady (2006). Tytuł honorowego członka przyznało mu Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa oraz Towarzystwo im. Józefa Piłsudskiego, a tytuł brata honorowego – krakowskie Towarzystwo Strzeleckie „Bractwo Kurkowe”. Został także odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1998) oraz Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2007). Zmarł 2 kwietnia 2008 r. w krakowskim klasztorze Dominikanów i został pochowany w Alei Zasłużonych Cmentarza Rakowickiego. Jego imię otrzymał plac przy kościele św. Idziego w Krakowie oraz ulice w Skawinie i Janowie (w gminie Stare Babice pod Warszawą).

Laufzeit:

1911-2008

Klassifikation:

archiwa prywatne i spuścizny

Name der Provenienzstelle:

Daten:

1911-2008.

Alter Name:

Name der Fremdsprache:

Archival heritage of Fr Adam Studziński, O.P. (1911-2008)

Sprachen:

Zugänglichkeit:

Teilweise geteilt

Akten insgesamt:

1053

Bearbeitete Akten insgesamt:

1053

Akten insgesamt ohne Verzeichnis:

0

Laufende Meter insgesamt

0.0

Bearbeitete laufende Meter insgesamt

0.0

Laufende Meter insgesamt ohne Verzeichnis

0.0

Akten insgesamt:

0

Dateien insgesamt:

0

Größe insgesamt (in MB):

0.0

Dokumente insgesamt

0

Sachen insgesamt

0

Klassen insgesamt

0

Akten insgesamt:

0.0

Gesamtzahl laufender Meter:

0.0

Extreme Daten der nicht archivierten Dokumentation:

Name Stückzahlen-Inventar Anmerkungen
Sachregister Nie
Geografisches Register Nie
Personenregister Nie
andere Hilfsmittel Nie „Słowniczek niektórych krewnych o. Adama Studzińskiego OP pojawiających się na fotografiach z kolekcji jego negatywów” oraz „Słowniczek miejsc w klasztorze Ojców Dominikanów w Krakowie pojawiających się na fotografiach z kolekcji negatywów o. Adama Studzińskiego OP” - dostępne na stronie internetowej www.archiwum.dominikanie.pl
elektronisches Archivinventar genehmigt Nie