Zbiór dokumentów papierowych i pergaminowych podczas opracowania został podzielony na dwie serie. Na pierwszą serię składają się dokumenty zawierające sygnatury kancelaryjno-archiwalne, co pozwoliło na odtworzenie układu nadanego przez odbiorcę dokumentów. W drugiej serii, w której skład wchodzą trzy jednostki, układ chronologiczny został nadany przez osoby opracowujące zbiór. Zawartość obu serii jest dość jednolita. Największą grupę dokumentów pod względem tematycznym stanowią nadania, darowizny oraz ich potwierdzenia i ilości 10 sztuk. W zbiorze występują trzy dokumenty ustanawiające w parafii odpust oraz trzy erygujące ołtarz wraz z ustanowieniem odpustu. W skład zbioru wchodzą także dwa dokumenty biskupów Włoskich na mocy których przekazano relikwie do parafii Nowomiejskiej. Pozostałe pojedyncze dokumenty to: dyspensa proboszcza, polecenie królewskie, wyciąg z akt sądowych oraz oświadczenie Rady Miasta.

Pierwotną nazwą dla miejscowości, którą dziś nazywamy Nowym Miastem Lubawskim, były krzyżackie określenia “Juleborch”, “Jungborch”, “Julenburg”, “Nuwenmarkt”, “Neumarkt” czy “Neoforum”. 28 lutego 1937 roku nazwy “Nowemiasto/Pomorze” lub “Nowemiasto n/Drwęcą” zmieniono na Nowe Miasto Lubawskie. Miasto obecnie leży na terenie województwa warmińsko-lubawskiego, stolicą powiatu nowomiejskiego oraz siedzibą dziekana nowomiejskiego. W początkowym okresie funkcjonowania miasta należało ono do państwa Zakonu Krzyżackiego. W trakcie hołdu pruskiego, wśród osób oddających hołd Kazimierzowi Jagiellończykowi znaleźli się również przedstawiciele Nowego Miasta. Miasto przeszło do Korony w 1466 roku na podstawie rokowań II pokoju toruńskiego. Wojska krzyżackie opuściły miasto w 1468 roku. Na okres czterech lat (1521-1524) ponownie włada tym grodem zakon. Po tym krótkim okresie, aż do roku 1772 Nowe Miasto leży na terenie Rzeczpospolitej, w wyniku I rozbioru Polski przechodzi pod panowanie zaborcy pruskiego. Do Polski wraca na mocy Traktatu Wersalskiego w 1919 roku. Przypuszcza się, iż parafię założyli krzyżacy jeszcze przed założeniem miasta i warowni, a więc przed rokiem 1320. Tereny te przed założeniem parafii należały do krzyżackiej diecezji chełmińskiej. Po roku 1320, parafia, jak również większość terenów po prawej stronie Drwęcy, stała się częścią diecezji pomezańskiej. Biskupi chełmińscy toczyli z pomezańskimi spory o te tereny, jednak kończyły się one niepowodzeniem. Dopiero w efekcie reformacji biskupom chełmińskim powierzono administrowanie biskupstwem pomezańskim. Niestety nie mamy zbyt wielu informacji o dziejach parafii nowomiejskiej w XIV i XV wieku. Wiemy, że w pierwszej połowie XIV stulecia rozpoczęto budowę świątyni, a pierwszy znany w źródłach pleban wymieniony jest w 1340 roku. Na krótko w mieście zapanowała reformacja, której początkowo zwolennikiem była również rodzina Działyńskich, starostów bratiańskich. Jednakże ostatecznie okazali się oni obrońcami katolicyzmu, fundując w 1624 roku klasztor dla reformatów. Został on jednak zniszczony podczas wojny szwedzkiej w 1629 roku, a ponowne nadanie otrzymali w pobliskich Łąkach. Na terenie miasta w XVII i w XVIII wieku funkcjonowała szkoła parafialna, zaś w 1869 roku w Nowym Mieście założono progimnazjum, które przekształcono z zakładu naukowego dla chłopców. W roku 1882, w efekcie spalenia kościoła w Łąkach, do Nowego Miasta przeniesiono słynącą łaskami figurę Najświętszej Maryi Panny. Koniec XIX i początek XX wieku nie przyniosły istotnych zmian w funkcjonowaniu parafii. II wojna światowa to czas aresztowań kapłanów nowomiejskich, już 5 września 1939 roku Niemcy zatrzymali ks. Leona Prybę. Zwolniony po miesiącu i powtórnie aresztowany w połowie listopada 1939 roku. Zmarł 14 sierpnia 1942 roku w Dachau. Identyczny los spotkał ks. Aleksandra Wilamowskiego, wikariusza nowomiejskiego, który zmarł 27 sierpnia 1941 roku. Drugi wikariusz ks. Tadeusz Jasiński, po aresztowaniu we wrześniu 1939 roku zbiegł, lecz został powtórnie aresztowany 15 listopada 1939 roku. W obozie Dachau doczekał wyzwolenia. Po zakończeniu II wojny światowej prześladowania dotknęły duchownych i parafian ze strony NKWD. W 1992 roku parafia weszła w skład utworzonej Diecezji Toruńskiej, nadal będąc siedzibą dziekana nowomiejskiego. W historii parafii, a więc odbiorcy analizowanego zbioru dokumentów, warto omówić bliżej sylwetki duchownych, o których wzmianki znajdujemy w zachowanym zbiorze. Do pierwszego z nich należy zaliczyć ks. Marcina Przebojewskiego, który urodził się w 1597 roku. Wyświęcony dla diecezji płockiej, do biskupstwa chełmińskiego inkardynowany w latach 1632/1633. W 1629 roku został mianowany proboszczem w Brzoziu, od 18 lipca 1832 również komendariusz nowomiejski. W kwietniu 1633 roku mianowany plebanem nowomiejskim. Ważną postacią w nowożytnych dziejach parafii, ale także dla losu samych archiwaliów parafialnych, jest ks. Jan Paweł Ewertowski. Pochodził z rodziny chłopskiej, przed potopem szwedzkim, zamieszkującej Mikołajki. Po najeździe szwedzkim rodzina przeniosła się do Nowego Miasta. W 1689 objął probostwo nowomiejskie, w którym zasłynął jako gorliwy obrońca katolicyzmu. Walczył z luteranami, w czym miał sojusznika w osobie starosty bratiańskiego Tomasza Działyńskiego. Umacniał w lokalnych cechach ich katolicki charakter, fundował lub przyczyniał się do zakładania ołtarzy pod koniec XVII i w początkach XVIII wieku. Przyczynił się do odnowienia kościoła parafialnego. Pieczołowicie przechowywał również wszelkie dokumenty, wytworzone przez parafię lub zgromadzone w toku jej działalności. Świadczą o tym zachowane do dziś źródła pergaminowe i papierowe.