Księgi rodzin, w tym akty małżeństw, księgi zgonów.

W drugiej połowie 1940 r. na okupowanych ziemiach polskich włączonych w październiku 1939 r. do Rzeszy Niemieckiej, na których obowiązywał wyznaniowy system rejestracji stanu cywilnego, władze niemieckie wprowadziły na wzór niemiecki system świeckiej rejestracji stanu cywilnego, oparty na przepisach o stanie cywilnym z 1937 r. [1] Rejestrację stanu cywilnego, tzn. urodzeń, zawartych małżeństw i zgonów, przekazano świeckim urzędnikom stanu cywilnego (niem. Standesbeamte), działającym w okręgach rejestracji stanu cywilnego (niem. Standesamtsbezirke). Okręg co do zasady obejmował jedną gminę, jednakże w zależności od liczby mieszkańców mógł obejmować kilka gmin lub na obszarze jednej gminy mogło istnieć kilka okręgów rejestracji stanu cywilnego. Na terenie gminy Lubotyń w powiecie kolskim (niem. Landgemainde Lubau, Kreis Wartbrücken) utworzono jeden okręg rejestracji stanu cywilnego i jeden urząd stanu cywilnego - Standesamt Waldau [2], który rozpoczął działanie we wrześniu 1940 r. [3] W 1943 r. w związku ze zmianą nazwy miejscowości nastąpiła zmiana nazwy urzędu na Standesamt Babenwald. Stan cywilny osób niezależnie od wyznania rejestrowano w trzech odrębnych rejestrach - w księdze rodzin (niem. Familienbuch) rejestrowano małżeństwa oraz odnotowywano relacje między członkami rodziny (m.in. narodziny dzieci, rozwody), w księdze urodzeń (niem. Geburtsbuch) rejestrowano urodzenia, natomiast w księdze zgonów (niem. Sterbebuch) rejestrowano zgony. Generalnie tworzono księgi roczne (na rok kalendarzowy), jednakże występowały od tej zasady wyjątki. Dla każdej z ksiąg prowadzono drugi egzemplarz (niem. Zweitbuch), przekazywany po zamknięciu księgi władzom administracyjnym szczebla powiatowego w celu sprawdzenia i zabezpieczenia. Wraz z księgami stanu cywilnego gromadzona była również dokumentacja towarzysząca, w skład której wchodziły dokumenty będące podstawą wpisów w księgach, tzw. akta zbiorowe (niem. Sammelakten). Językiem urzędowym, w którym prowadzono akta stanu cywilnego (księgi i akta zbiorowe) był język niemiecki. Standesamt Babenwald zaprzestał działalności w styczniu 1945 r., w związku ze zbliżającą się linią frontu i ewakuacją niemieckich władz i urzędów. Po zakończeniu okupacji niemieckiej rejestrację stanu cywilnego przejął polski Urząd Stanu Cywilnego w Babiaku przy Zarządzie Gminnym gminy Lubotyń z siedzibą w Babiaku, działający tymczasowo według zasad obowiązujących na zachodnich terenach województwa poznańskiego przed 1 września 1939 r., a następnie od 1 stycznia 1946 r. w oparciu o polskie przepisy o aktach stanu cywilnego [4]. Przypisy: [1] Personenstandsgesetz, vom 3. November 1937, Reichsgesetzblatt, Jahrgang 1937, Teil I, s. 1146. [2] Siedzibą władz gminy Lubotyń przed wojną , jak i w czasie wojny był Babiak (niem. Waldau). [3] W zespole archiwalnym nie zachowały się księgi z 1940 r., jednakże w księgach stanu cywilnego innych urzędów stanu cywilnego z tego regionu pierwsze wpisy pochodzą z września 1940 r. [4] Dekret z dnia 25 września 1945 r. Prawo o aktach stanu cywilnego, Dz.U. 1945, nr 48, poz. 272.