Dokument, 1661, 1 j.a. Księgi wójtowsko-ławnicze i radzieckie, 1619-1806, 18 j.a. Wyciąg lustracji m. Chełma, sumariusz przywilejów z lat 1392-1783, 1783, 1 j.a. Księgi ingrosacji, 1802-1811, 4 j.a. Rejestr spraw sądowych, 1802-1805, 1 j.a. Akta luźne m. Chełma, 1553-1799, 1 j.a. - jednostka utworzona z akt luźnych po uporządkowaniu dissolutów w 1998 r.

Chełm miasto królewskie. Lokowany na prawie niemieckim w 1392 r. przez króla Władysława Jagiełłę. Ustrój miasta opierał się na prawie magdeburskim. Władzę w mieście do końca XV w. sprawował wójt dziedziczny w imieniu właściciela czyli króla. Jako organ doradczy istniały urzędy rajców. Na początku XVI w. wójtostwo chełmskie zostało wykupione przez starostę. Od tego momentu starostowie uzyskali dominujący wpływ na wewnętrzne sprawy miasta. Obowiązki wójta powierzali zazwyczaj landwójtom. Rada miejska składała się z czterech rajców, z których jeden przez kwartał pełnił funkcje burmistrza. Rada miejska łączyła funkcje administracyjno-sądownicze, ława zaś jako organ drugiej władzy w mieście wyłącznie funkcje sądownicze. W Chełmie mamy także do czynienia z sądami mieszanymi – burmistrzowsko-ławniczym. Najczęściej sądy łączyły się w ważnych sprawach. Władze miejskie wybierano na podstawie przepisów prawa niemieckiego jeszcze w okresie Księstwa Warszawskiego.

nr mikrofilmów ksiąg: 110255-110277