Akta stanu cywilnego Okręgu Bożniczego w Bobrownikach i Irenie

Sygnatura
35/1615/0
Liczba serii
3
Liczba skanów
4362

Zawartość:

AKTA CYWILNE księgi wtóropisowe urodzeń, małżeństw i zgonów (duplikaty) z lat 1826 - 1858, 1869-1913, sygn. 1-40, 43 - 81 (79 j.a.); księga pierwopisowa zgonów (unikat) z lat 1872-1893, sygn. 41 (1 j.a.); księga pierwopisowa urodzeń (unikat) z lat 1902-1908, sygn. 42 (1 j.a.);

Dzieje twórcy:

Z dniem 15 sierpnia 1810 r. wprowadzono na terenach Lubelszczyzny obowiązek prowadze-nia świeckich akt stanu cywilnego w oparciu o uregulowania Kodeksu Cywilnego Napoleona. Mimo świeckiego charakteru tych akt rolę urzędników stanu cywilnego powierzono duchownym katolickim obu obrządków, a wprowadzone gminy, w których dokonywano rejestracji ludności pod względem terytorialnym były najczęściej tożsame z parafiami rzymskokatolickimi oraz greckokatolickimi (unickimi) i obejmowały ogół ludności zamieszkałej na danym terenie, w tym także Żydów. Stąd też ludności wyznania mojżeszowego z okolic Bobrownik w zakresie rejestracji stanu cywilnego podlegała pierwotnie proboszczowi parafii rzymskokatolickiej w Bobrownikach. Wprowadzony w życie 1 stycznia 1826 r. Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego zmodyfikował zasady rejestracji stanu cywilnego. Dla ludności wyznania mojżeszowego utworzono w miastach odrębne, świeckie okręgi bożnicze, wśród nich Bobrownicki Okręg Bożniczy. Obowiązki urzędników stanu cywilnego pełnili urzędnicy magistratu, najczęściej burmistrzowie (zaś od 1869 r. wójtowie). Okręg bożniczy pokrywał się zwykle z obszarem powołanych w 1830 r. Okręgów Dozorów Bożniczych (gmin wyznaniowych). Przy sporządzaniu aktu cywilnego obok zainteresowanych stron i świadków miał obowiązek uczestniczyć rabin, który wcześniej dokonywał obrzędów religijnych związanych z faktem urodzenia, zawarcia związku małżeńskiego, zgonu i ich rejestracji. W związku z migracją miejscowej ludności żydowskiej do utworzonej w 1854 roku osady rzemieślniczej w Irenie, jej społeczność od początku czyniła zabiegi w celu utworzenia w tej miejscowości nowego odrębnego dozoru bożniczego i okręgu. Nowy okręg miał rozpocząć działalność od stycznia 1861 r., jednak wobec zdecydowanego sprzeciwu mieszkańców Bobrownik Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych i Duchownych wstrzymała decyzję o powołaniu nowego ośrodka. Ostatecznie, zamiast podziału dotychczasowego okręgu, w 1870 r. przeniesiono jego siedzibę do Ireny. Obowiązki urzędnika stanu cywilnego przejął wójt gminy Irena, który prowadził wspólne księgi stanu cywilnego dla obu ośrodków. Dotychczasowa nazwa okręgu pozostała niezmieniona, dopiero na przełomie XIX i XX wieku zaczęto stosować równolegle nazwę Ireńsko-Bobrownicki Okręg Bożniczy. Akty stanu cywilnego (urodzeń, małżeństw i zgonów) spisywane były w dwóch egzemplarzach. Do sporządzanych metryk dołączano alegaty (m. in. załączane do spisywanego aktu małżeństwa odpisy metryk urodzenia, lub akty znania narzeczonych, urzędowe sprostowania i uzupełnienia aktów). Zawierające jeden typ aktów unikaty (księgi pierwopisowe) zapisywano przez kilka lat, aż do zapełnienia księgi. Tożsame z nimi pod względem treści metryk duplikaty (wtóropisy), obejmujące akty urodzeń małżeństw i zgonów, zamykano wraz z końcem roku, sporządzano indeks i wraz z alegatami przekazywano do Sądu Pokoju w Kazimierzu (Dziennik Praw Królestwa Polskiego t.10, s. 41-84). Prawdopodobnie z uwagi na świecki charakter tych akt ludność żydowska nierzadko nie dopełniała terminowo obowiązku rejestracji zdarzeń urodzin, zawarcia związku małżeńskiego czy zgonu. Zachowane księgi stanu cywilnego prowadzone były w języku rosyjskim. Ponadto obok zapisu dat zgodnego ze stosowanym w Królestwie Polskim kalendarzem gregoriańskim wprowadzono datację wg obowiązującego w Cesarstwie Rosyjskim kalendarza juliańskiego (12-13 dni różnicy). Usankcjonowane przez Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego zasady rejestracji aktów stanu cywilnego z niewielkimi modyfikacjami przetrwały na terenie byłego zaboru rosyjskiego do roku 1945. Na podstawie dekretu Rady Ministrów z 25 września 1945 r. z dniem 1 stycznia 1946 r. zlikwidowano wyznaniowe urzędy stanu cywilnego, powołując na ich miejsce w każdej gminie urzędy państwowe (Dziennik Ustaw, Nr 48, poz. 272-273). Siedziba okręgu: Bobrowniki, od maja 1870 r. Irena (Forsztadt), pow. nowoaleksandryjski - obecnie w granicach administracyjnych Dęblina Zakres terytorialny: Bobrowniki, Irena, Ryki Status prawny: urzędy stanu cywilnego i metrykalne - akta metrykalne

Daty skrajne:

1826-1913

Klasyfikacja:

Nazwa twórcy:

Daty:

1826-1858, 1869-1913.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Języki:

Dostępność:

Ogółem jednostek archiwalnych:

81

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

81

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

1.0

Ogółem opracowanych metrów bieżących

1.3

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak

ZoSIA; baza PRADZIAD; zmikrofilmowane księgi z lat 1869-1877, nr mikrofilmów: 393452-393459; księgi z lat 1826-1858 są przechowywane w Archiwum Państwowym m. st. Warszawy Oddział w Otwocku (nr zesp. 167);