Akta miasta Zielona Góra

Sygnatura
89/5/0
Liczba serii
55
Liczba skanów
997

Zawartość:

1. Dokumenty z lat 1591, sygn. 1 2. Stadtbücher 2.1. Königlische Glogauische Amtspatente und Rescripte z lat 1672-1726, sygn. 2-8 (patenty i reskrypty) 2.2. Relationes z lat 1669-1709, sygn. 9-13 (relacje i sprawozdania) 2.3. Rathsprotocolle z lat 1676-1742, sygn. 14-21 (protokoły rady miejskiej) 2.4. Stadtrechnungen z lat 1688-1741, sygn. 22-47 (rozliczenie dochodów i wydatków miejskich) 2.5. Generalsteuer z lat 1662-1725, sygn. 48-54 (sprawy podatkowe) 3. Allerhand Acta 3.1. Magistrats Collegium z lat 1644-1741, sygn. 55-59 (protokoły z posiedzeń magistratu) 3.2. Bürger- und Stadtrechte z lat 1547-1740, sygn. 60-122 (spory pomiędzy miastem a obywatelami i między obywatelami, prawo miejskie: w tym przepisy dotyczące dziedziczenia) 3.3. Stadtvermögen und Fiscalwesen z lat 1581-1741, sygn. 123-190 (zarządzanie majątkiem miejskim, regulacja granic, sprawy fiskalne) 3.4. Geistlichkeitwesen z lat 1538-1737, sygn. 191-205 (prawo patronatu, uregulowania prawne, spory majątkowe) 3.5. Zünft- und Handel-Sachen z lat 1578-1740, sygn. 206-256 (uregulowania prawne dotyczące handlu i rzemiosła, wyszynk piwa, handel solą, cechy rzemieślnicze, spory) 4. Kommunalakten. Stadtämter, Beamte und Bürger Sachen 4.1. Städteordnung und Stadtrecht z lat 1739-1930, sygn. 257-274 (organizacja władz miejskich, uregulowania prawne, listy wyborcze, sądy rozjemcze) 4.2. Magistrats-Collegium z lat 1742-1833, sygn. 275-283 (protokoły zarządu miejskiego) 4.3. Protocolle z lat 1746-1931, sygn. 284-301 (protokoły sądowe, protokoły rady miejskiej) 4.4. Stadtwahlen z lat 1835-1921, sygn. 302-310 (wybory do rady miejskiej) 4.5. Land- und Reichstagwesen z lat 1824-1921, sygn. 311-326 (landtag i kreistag – wybory, uchwały) 4.6 Beamte- und Angestellte-Sachen z lat 1752-1942, sygn. 327-344 (listy urzędników i pracowników magistratu, obowiązki służbowe, zatrudnianie i wynagardzanie pracowników) 4.7. Personalakten der Bürgermeister z lat 1838-1943, sygn. 345-355 (wybory burmistrza, jego pensja, akta osobowe) 4.8. Personalakten z lat 1830-1944, sygn. 356-486 (akta personalne pozostałych pracowników) 4.9. Berichte und Statistiken z lat 1811-1938, sygn. 487-519 (sprawozdania i zestawienia statystyczne ) 4.10. Historische Nachrichten z lat 1792-1934, sygn. 520-529, 2340 (informacje dotyczące historii miasta, kronika miejska) 4.11. Archiv z lat 1744-1936, sygn. 530-540, 4860 (archiwum miejskie, Grünberger Hauskalender) 5. Kommunalakten. Finanzsachen 5.1. Hauptkassenrechnungen z lat 1742-1943, sygn. 541-805, 4827, 4858 (budżety miejskie, uregulowania prawne, rozliczenie dochodów i wydatków z głównej kasy miejskiej, rachunki) 5.2. Nebenkasse z lat 1740-1943, sygn. 806-976, 4850 (obciążenia podatkowe, obligacje, depozyty, długi i ich amortyzacja, kasa ubogich, kasa oszczędności, agencje bankowe) 5.3. Kämmereipertinenzrechnungen z lat 1740-1838, sygn. 977-1104 (myto i cło, rachunki z cegielni i gorzelni, pańszczyzna) 5.4. Stadtgüterrechnungen z lat 1744-1850, sygn. 1105-1130 (rachunki z majątków miejskich) 5.5. Stadtforstrechnungen z lat 1803-1838, sygn. 1131-1157 (rachunki z lasów miejskich) 5.6. Baurechnungen z lat 1743-1921, sygn. 1158-1426 (rachunki budowlane) 5.7. Schulkasse z lat 1830-1889, sygn. 1427-1447 (rachunki szkolne)5.8. 5.8. Hospitalkasse z lat 1739-1848, sygn. 1448-1553, 4846 (rachunki szpitalne) 5.9. Kirchenrechnungen z lat 1746-1939, sygn. 1554-1709 (rachunki kościelne, opłaty za cmentarz) 6. Kommunalakten. Kämmereipertinenzen und städtischen Vermögen z lat 1739-1937, sygn. 1710-1787 (zarząd gruntami miejskimi, zmiany własnościowe, państwowe parcele i budynki, majątek obywateli, straż pożarna, sprawy handlowe) 7. Kommunalakten. Stadtgüter z lat 1742-1923, sygn. 1788-1907 (dzierżawy, rozgraniczenia i spory majątkowe, nabywanie i sprzedaż gruntów, obciążenia, rybołówstwo) 8. Kommunalakten. Stadtforsten z lat 1741-1935, sygn. 1908-1950, 4844, 4907 (zarząd lasami miejskimi, wyrąb i handel drewnem, serwituty) 9. Kommunalakten. Bausachen z lat 1744-1945, sygn. 1951-2041, 4825, 4829-4834, 4837, 4840, 4853, 4892, 4909-4917 (budownictwo lądowe i wodne, budowa i utrzymywanie dróg, szos, mostów, ulic, budynki użyteczności publicznej, melioracje, zakłady miejskie, kolej) 10. Kommunalakten. Wohnungssachen z lat 1916-1939, sygn. 2042-2058 (urząd mieszkaniowy) 11. Kommunalakten. Schulsachen z lat 1744-1944, sygn. 2059-2268, 4847 (organizacja i zarząd szkołami, deputacje szkolne, szkoły podstawowe i średnie, szkoły dla dziewcząt, szkoły katolickie, szkoły wiejskie, szkolnictwo prywatne i specjalne, nauczyciele, stypendia, akta personalne, opieka i wsparcie dzieci i młodzieży) 12. Kommunalakten. Kirchensachen z lat 1742-1921, sygn. 2269-2305, 4822-4823 (organizacja, zarząd majątkiem kościelnym, kolekty, akta personalne) 13. Kommunalakten. Hospital, Milde Stiftungen und Fürsorgesachen z lat 1759-1912, sygn. 2306-2326 (szpital, fundacje, wsparcie ubogich, pomoc społeczna) 14. Kommunalakten. Wein und Obstbau z lat 1742-1934, sygn. 2327-2351, 2339, 2341-2351, 4878 (budowa i utrzymanie ogrodów winnych i winorośli, produkcja wina) 15. Polizeiakten. Allgemeine Verwaltung z lat 1833-1945, sygn. 2352-2509 (zarządzenia ogólne, akta personalne) 16. Polizeiakten. Wohlfahrts- und Medizinalpolizei z lat 1744-1930, sygn. 2510-2536, 4861, 4908 (opieka społeczna, sprawy medyczne) 17. Polizeiakten. Religions- und Unterichtpolizei z lat 1764-1929, sygn. 2537-2544, 2546-2550 (nadzór nad kościołami, szkołami i cmentarzami, nadawanie medali) 18. Polizeiakten. Gesindepolizei z lat 1744-1874, sygn. 2551-2556 (sprawy dotyczące służby) 19. Polizeiakten. Gewerbe- und Handelspolizei z lat 1741-1940, sygn. 2557-2609, 4824, 4826, 4849, 4851, 4854, 4857, 4862-4863, 4894-4906 (statuty cechowe, wspomaganie rzemiosła, wykazy i klasyfikacje rzemieślników, ustalanie cen na rynku, nadzór nad zakładami przemysłowymi) 20. Polizeiakten. Bürgerliche Verhältnisse der Juden z lat 1834-1908, sygn. 2610-2612, 4859 (sprawy żydów, synagogi, 21. Polizeiakten. Fremde- und Meldepolizei z lat 1772-1945, sygn. 2545, 2613-2642, 4821, 4842-4843, 4918-4921 (uciekinierzy z innych krajów, paszporty, emigracja i imigracja, naturalizacje, zameldowania i wymeldowania,) 22. Polizeiakten. Baupolizei z lat 1762-1945 [1955], sygn. 2643-4790, 4828, 4835-4836, 4838-4839, 4845, 4848, 4852, 4855-4846, 4865-4877, 4879-4891, 4893 (dokumentacja projektowo – techniczna poszczególnych obiektów ułożona w kolejności alfabetycznej ulic) 23. Polizeiakten. Feuersachen z lat 1770-1939, sygn. 4791-4811 (uregulowania prawne, zaopatrzenie straży pożarnej, oferty na sprzęt, wynagrodzenia dla strażaków, szkody pożarowe, ubezpieczenia przeciwpożarowe ) 24. Polzeiakten. Militärwesen z lat 1748-1923, sygn. 4812-4820, 4841 (obciążenia wywołane stacjonującymi wojskami, transport, mobilizacja, sprawy zakwaterowania) 25. Akta nieopracowane z lat 1382-1927, sygn. 4922-5008 (dowody tożsamości, zgłoszenia pobytu, zameldowania, akta budowlane, rozliczenie dochodów i wydatków cegielni, rozliczenie dochodów i wydatków szpitala, 40 dokumentów pergaminowych i papierowych traktujących o sprawach finansowych, sądowniczych, zakupu wsi Wilkanowo przez klasztor kanoników regularnych w Żaganiu, zakupu probostwa i kościoła katolickiego w Zielonej Górze i inne transakcje handlowe, zastawy, pożyczki, spory z kupcami polskimi, potwierdzenie przywilejów miasta Zielona Góra przez cesarza Leopolda i cesarza Karola VI, przywilej warzenia piwa, organizacji jarmarku, listy prawego urodzenia, zatwierdzanie statutów rzemieślniczych, dokumenty rodzinne rodziny Ouvier, szkic piórkiem budynku mieszkalnego przy ulicy Wyspiańskiego w Zielonej Górze autorstwa Böhma, pamiętnik rodziny Semmler z Zielonej Góry, koperta adresowana do burmistrza i rady miejskiej Zielonej Góry, sprawy szkolne, sprawy budowlane, pieczątka z napisem: Alfred Hampel Löwe-Apotheke Grünberg in Schlesien, hotel Park w Zielonej Górze. Widok z ulicy Jedności ku Łużyckiej (budynek nieistniejący).

Dzieje twórcy:

Zielona Góra powstała na początku XIII w. za czasów Henryka Brodatego. Niewątpliwie, jako osada o charakterze miejskim zdobyła swe znaczenie za panowania księcia głogowskiego Konrada i Henryka Wiernego. Rozwój miasta następował w wyniku napływu osadników, głównie sukienników i winiarzy. Kolejne fale kolonizacyjne (po 1315 r. i na początku XIV w.) zmieniały charakter i wygląd miasta. Od 1408 r. miasto pozyskiwało okoliczne wsie i grunty, m.in.. Chynów i część Zawady. Wówczas też ukształtowały się władze miejskie: burmistrz wraz z radą miejską oraz ława miejska. Burmistrz wraz z radą odpowiadał za zarząd majątkiem miejskim, rozstrzyganiem sporów o charakterze cywilnym oraz sprawowaniem opieki nad działalnością cechów. Ława rozstrzygała o sprawach karnych za wyjątkiem prawa karania gardłem. Na początku XVI w. Zielona Góra stała się znanym ośrodkiem produkcji sukna, które eksportowano do Rzeczpospolitej. Od 1522 r. rozpoczęła działalność gmina luterańska, około 1570 r. znaczna cześć mieszkańców Zielonej Góry przeszła na kalwinizm. Wówczas to poprzez wykup zobowiązań gruntowych wobec władcy (Pfandschillingrecht) miasto stało się pełnym właścicielem terenu w obrębie murów miejskich. Nastąpiła również rozbudowa miasta extra muros, zwłaszcza jej południowej części. Po 1605 r. rozwinęła się gmina ewangelicka, do której niebawem należało większość mieszkańców. W czasach wojny trzydziestoletniej (1622-1648) nastąpiło zahamowanie produkcji sukienniczej. Po 1654 r. zreorganizowano władze miejskie według wzorów czeskich. W miejsce dotychczas funkcjonującej rady miejskiej utworzono ośmioosobowe kolegium rady (Collegio senatoris) i ośmioosobowe kolegium sądu miejskiego (Collegio Judicalis). Ponadto zorganizowano kolegium administracji rzemiosłem (Collegio Oeconomica), w składzie którego znalazło się 8 przedstawicieli 4 największych cechów: sukienników, rzeźników, piekarzy i szewców. Ponadto wybierano 8 inspektor ów cechowych, którzy stanowili kolegium nadzoru cechowego (Collegio oeconimica inspektinis). Po przejęciu Śląska przez Prusy, w 1741 r. ustanowiono nowe władze miejskie. Miastem zarządzał mianowany przez komisarza wojennego burmistrz (consul dirigens) jego zastępca zajmujący się sprawami policyjnymi (proconsul), skarbnik (Kämmerer) oraz 4 członków rady miejskiej. Ponadto zatrudniano sekretarza rady oraz 2 dwóch urzędników miejskich zajmujących się finansami i majątkiem. Sprawy podatkowe przeszły w ręce powołanego powiatowego poborcy podatkowego. Zniesiono również większość uprawnień sądowych a dla przejętych testamentów mieszczańskich i zobowiązań miejskich powołano syndyka. Po wojnie siedmioletniej, przede wszystkim dzięki zamówieniom wojskowym w Zielonej Górze nastąpił ponowny rozwój sukiennictwa. W 1796 r. miejsce dotychczasowej ławy zastąpił sąd miejski. Utworzono również urząd burmistrza policji. W czasie wojen napoleońskich duże znacznie dla rozwoju miasta miały nowe regulacje prawne. Przede wszystkim na podstawie prawa o miastach z 1808 r. wprowadzono bezpośrednie wybory w 12 okręgach miejskich. Wybrano Zgromadzenie Miejskie składające się z 36 członków (Stadtverordneten) oraz 12 osobową Radę Miejską zwaną magistratem. W składzie magistratu wchodził z wyboru burmistrz oraz 11 rajców miejskich (Ratsherr) oraz z urzędu: syndyk i skarbnik. Każdy z członków magistratu odpowiadał za poszczególne dziedziny życia miejskiego, które były podzielone na: sprawy policyjne, sprawy budowlane, nadzór nad dochodami z folwarków miejskich, nadzór nad lasami miejskimi, nadzór nad uprawą winnic, nadzór nad podatkami lokalnymi, sprawy bezpieczeństwa, sprawy przemysłu i rzemiosła oraz sprawy bezpieczeństwa pożarowego. Ważnym wydarzeniem było zniesienie w 1809 r. przymusu cechowego oraz uzyskanie pełnej wolności przez obywateli, którzy legitymowali się przynależnością do prawa miejskiego. W 1816 r. sprawy dotyczące rozstrzygania sporów i sprawy karne przejął sąd powołany wspólnie dla miasta i powiatu (Stadt- und Landgericht). W kompetencjach burmistrza pozostały tylko uprawnienia wójtowskie w stosunku do ludności wsi miejskich, które w następnych kilkunastu latach zniesiono w wyniku procesu regulacji i reluicji. Na przełomie lat trzydziestych i czterdziestych XIX w. miasto straciło charakter ośrodka sukienniczego. Duża część sukienników wyemigrowała do wschodniej Wielkopolski a następnie do Łodzi. Na podstawie nowego prawa gminnego z 1850 r. prawem miejskim objęto wszystkich stałych mieszkańców miasta oraz utworzono radę gminy miejskiej (Gemeinderat), do której w 1851 r. wybrano nowych członków. Rada gminy miejskiej wybierała nowy organ wykonawczy - Zarząd Gminy Miejskiej (Gemiendevorstand), który liczył 7 członków. Każdy z nich nadzorował pracę organu wykonawczego jakim był magistrat, prowadzony przez burmistrza zatrudnianego na zasadzie kontraktu. Do Zarządu należały sprawy: ubogich, budowlane, opieki społecznej, bezpieczeństwa, szacunków i cmentarzy, kwaterunku i oszczędności, podatków lokalnych oraz uprawy winorośli. Obok spraw najogólniej pojmowanych jako komunalne burmistrz wraz z magistratem prowadził również sprawy policyjne, które były pojmowane jako realizacja prawa o charakterze ogólnopaństwowym. Kolejna zmiana porządku miejskiego z 1853 r. wprowadziła 3 klasowy podział udział uprawnionych do udziału w wyborach, ograniczyła kompetencje rady gminy poprzez zwiększenie nadzoru państwowego i ograniczono liczbę jej członków. Wprowadzono ponownie Zgromadzenie Miejskie (Stadverodnetenversammlung) składające się z 45 radnych. Zgromadzenie obradowało w ramach tworzonych deputacji. Organem wykonawczym był podobnie jak poprzednio magistrat. Realizował on także zdania państwowego głównie w zakresie policji w oparciu o prawo z 11 marca 1850 r. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XIX w. nastąpił dość szybki rozwój miasta. Powstały wówczas duże zakłady zajmujące się produkcją sukna (Zakład Wolfa, Englische Wollenwarenmanufaktur). W 1872 r. przeprowadzono linię kolejową, która pozwoliła na uruchomienie zakładów metalurgicznych (Beuchelt et Co.). W wyniku I wojny światowej i kryzysów gospodarczych nastąpiła stagnacja miasta. Nowe prawo wyborcze z 1919 r. wprowadziło wybory powszechne. W latach 1919-1924 Zgromadzenie Miejskie liczyło 45 radnych a w latach 1924-1932 z 32 radnych, natomiast w okresie nazistowskim 26 radnych. Zielona Góra została zajęta przez wojska Armii Czerwonej 14 lutego 1945 r [Na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. T. Dzwonkowski, Zielona Góra 1992]

Daty skrajne:

1382-1945 [1955]

Klasyfikacja:

Nazwa twórcy:

Daty:

1382-1945, 1955-1955.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Języki:

Dostępność:

Ogółem jednostek archiwalnych:

5008

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

4921

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

68.19

Ogółem opracowanych metrów bieżących

67.32

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz kartkowy zatwierdzony Tak 4921 j.a.
elektroniczny inwentarz archiwalny roboczy Tak 87j.a.