Starostwo Powiatowe w Lęborku

Sygnatura
65/105/0
Liczba serii
11
Liczba skanów
0

Zawartość:

1. Administracja ogólna i samorządowa 1768-1932; sygn. 1-99; 99 j.a. - hołdy składane królom pruskim i cesarzom niemieckim, zgony w rodzinie królewskiej, podróże wyższych urzędników państwowych, rocznice i jubileusze, ustawy, zarządzenia i przepisy, prawo prowincjonalne Pomorza i Prus Zachodnich, wybory i zatwierdzenia landratów, administracja powiatowa, organizacja rejencji koszalińskiej i granice powiatów, wprowadzanie nowych zarządzeń, wybory do parlamentów Rzeszy i sejmów krajowych, protokoły posiedzeń sejmów krajowych i sejmików powiatowych, spisy szlachty m.in. kaszubskiej, sprawy miast, organizacja gmin, konserwacja murów, baszt pomników i zabytków architektury. 2. Policja 1795-1936; sygn. 100-242; 143 j.a. - zarządzenia i przepisy, administracja policyjna, nadzór nad ludnością żydowską, cenzura, spisy zakazanych druków, okręgi policyjne, kontrola gier i loterii, lotnictwo, znaki drogowe, emigracja z Niemiec i napływ obcokrajowców, dokumenty określające przynależność państwową, nadawanie obywatelstwa, optanci, żandarmeria, Powstanie Listopadowe w Polsce, nadzór nad karczmami i gospodami, zagraniczni robotnicy sezonowi (w tym i z Polski), paszporty, sprawy meldunkowe. 3. Własność ziemska i kultura rolna 1719-1935; sygn. 243-319; 77 j.a. - zmiany prawa własności, kontrakty kupna i sprzedaży ziemi, wykazy majątków szlacheckich, w tym ludności kaszubskiej, regulacje granic i spory graniczne, reforma sądownictwa patrymonialnego, opiekuństwo, melioracje, dzierżawy rybołówstwa, zmniejszenie obciążeń (Reallasten), uprawa ziemniaków, choroby ziemniaczane, żniwa, zakładanie nowych kolonii, uprawa morwy, rozwój kultur rolnych, wykorzystanie bagien. 4. Finanse 1823-1924; sygn. 320-328; 9 j.a. - cła na utrzymanie grobli, kasy miejskie i ich rachunki, podatki powiatowe, kasa powiatowa. 5. Statystyka 1774-1919; sygn. 329-349; 21 j.a. -, pogłowie bydła, wykazy miejscowości, spisy głuchoniemych, statystyka rzemieślnicza, administracja powiatowa, wykazy zawodów, opisy powiatu, spisy dysydentów i ludności żydowskiej, doniesienia prasowe na temat statystyki i stanu powiatu. 6. Przemysł i handel 1783-1931; sygn. 350-438; 89 j.a. - edykty, zarządzenia i przepisy, miary i wagi, branżowe związki zawodowe, produkcja papieru, olejarnia, szkoły rzemieślnicze, targi i jarmarki, umowy handlowe i żeglugowe, szyprowie i sternicy pruskiej marynarki handlowej, bractwo kurkowe z Lęborka. 7. Komunikacja 1752-1934; sygn. 439-460; 22 j.a. - budowa, naprawy i utrzymanie dróg, mostów, grobli i linii kolejowych, wytyczanie tras pocztowych, ruch samochodów ciężarowych, telegraf. 8. Gospodarka wodna i melioracja 1825-1912; sygn. 461-481; 21 j.a. - granica na rzece Piaśnicy (Piasnitz) między Pomorzem a Prusami Zachodnimi, katastrofy morskie, spław drewna Redą, port w Łebie (Leba), melioracje podmokłych łąk, spław na Łebie, umacnianie brzegów cieków wodnych, regulacje rzek. 9. Rybołówstwo, leśnictwo i myślistwo 1765-1933; sygn. 482-514; 33 j.a. - zarządzenia w sprawach rybołówstwa, połowy ryb na jeziorze Łebsko (Lebasee) i Sarbsko (Sarbsker See), dzierżawy rybackie, pozyskiwanie drewna opałowego, szkody w lasach dokonane przez insekty i ptaki drapieżne, leśnicy i strażnicy leśni, okręgi myśliwskie, dzierżawy rejonów łowieckich, pożary lasów, szkody spowodowane przez dzikie zwierzęta, poławianie bursztynu. 10. Ochrona przeciwpożarowa 1782-1920; sygn. 515-623; 109 j.a. - powołanie ogólnopomorskiego oraz lokalnych towarzystw ubezpieczających od pożarów, szkody wyrządzone przez ogień w poszczególnych miejscowościach, kasy ogniowe, ubezpieczenia. 11. Medycyna i opieka społeczna 1725-1932; sygn. 624-667; 44 j.a. - edykty i zarządzenia, powołanie lekarza powiatowego, apteki, położnictwo, epidemia cholery, opieka weterynaryjna, zarazy bydła, wścieklizna wśród psów, choroby koni, lazaret w Łebie, zakłady dla głuchoniemych i ociemniałych, pomoc ubogim, przygotowanie domu poprawczego w Szczecinku (Neustettin), wsparcie dla wdów, ubezpieczenia przeciwko nieszczęśliwym wypadkom. 12. Varia 1774-1938; sygn. 668-862; 195 j.a. - odszkodowania, furaże, mundury, urzędnicy, szkody powstałe w wyniku pożarów w różnych miejscowościach, ubezpieczenia, oczyszczanie kominów, powiatowa kasa ogniowa, udzielanie koncesji, związki weteranów.

Dzieje twórcy:

Landrat jako organ stanowy pojawił się w XVI w. na terenie Brandenburgii. W drugiej połowie XVII w. nadano mu na terenach wiejskich pewne funkcje administracyjne. Odtąd zakres jego władzy landrata obejmował niektóre uprawnienia wojskowe oraz zwierzchnictwo nad administracją. W XVIII w. jego kompetencje, chociaż nie zmienione pod względem terytorialnym, uległy dalszemu rozszerzeniu o władzę policyjną, finansową i ogólny zarząd nad gospodarką. Reformy początku XIX w. przeprowadzone w Królestwie Pruskim (w ramach reform administracji prowincjonalnej), doprowadziły do wytyczenia nowych powiatów. Podział na powiaty (podobnie jak na rejencje) odrzucał dawne historyczne przesłanki i miał zapewnić przede wszystkim sprawne zarządzanie. Reskrypt królewski z 11 VIII 1809 r. ustalał, iż nowe powiaty nie powinny obejmować obszaru większego niż 1225 km2, a liczba ludności miała oscylować w granicach około 25-30 tys. osób. Rozporządzenie z 30 IV 1815 r. podtrzymało zasadę jednolitego podziału państwa m.in. i na powiaty. Jednak władze centralne nakazały, aby w miarę możliwości respektować tradycyjne granice. Od tego czasu obszar powiatu stanowił jednostkę administracyjną podległą władzy landrata (starosty). W 1815 r. przyjęto, że ludność powiatu powinna wynosić od 20 do 35 tys. osób. Na siedzibę urzędów powiatowych miano w miarę możliwości wyznaczać miasta położone centralnie w nowych jednostkach administracyjnych. Zakładano, iż ludność poszczególnych powiatów nie powinna mieć do swej stolicy dalej niż 2–3 mile (14–21 km). Faktyczna realizacja powiatowego podziału Pomorza była procesem dość długim, zakończonym dopiero w latach 1818–1819 (szczególnie przeciągało się wytyczanie granic). W 1938 r. przyłączono do Pomorza nowo utworzoną rejencję pilską. W powiecie landrat, będący reprezentantem władz państwowych, kierował zarówno pracami tamtejszych urzędów powiatowych, jak i nadzorował całą administrację szczebla powiatowego oraz życie społeczno-gospodarcze na powierzonym mu terytorium. Jednak dopiero ustawa z 30 VII 1883 r. nadała landratom pełnię władzy politycznej. Od tego momentu kontrolowali oni wszystkie dziedziny życia powiatu, obejmujące m.in. sprawy polityczne, administrację, handel, przemysł, rolnictwo, szkolnictwo wreszcie religię. Landrat nadzorował także policję, a w niektórych dziedzinach wydawał zarządzenia policyjne (np. komunikacja, łowiectwo). Z jego kompetencji wydzielono natomiast nadzór nad urzędami górniczymi, inspekcją przemysłową, urzędami miar i wag oraz urzędami wydzielonymi (specjalnymi). Landrat jako przedstawiciel władzy państwowej podlegał bezpośrednio prezesowi rejencji. Początkowo był wybierany przez powiatowe koło szlachty. Próba nadania mu charakteru urzędnika z nominacji, przez uniezależnienie go od miejscowych właścicieli ziemskich i upodobnienie do prefekta według wzorów francuskich, napotkała na zdecydowany opór pruskiego junkierstwa. W tej sytuacji landrat był po części mężem zaufania i reprezentantem interesów właścicieli wielkich majątków ziemskich z terenu danego powiatu. Wybory kandydata na landrata regulowała specjalna instrukcja wydana w 1833 r. Na wspomniane stanowisko mógł wyłącznie kandydować mieszkający w powiecie właściciel dóbr rycerskich, wciągniętych do metryki. Dopiero od 1872 r. landrata w imieniu króla mianował minister spraw wewnętrznych. Odtąd urząd ten stał się reprezentantem państwa, całkowicie niezależnym od środowisk lokalnych. Zachowano jednak uprawnienia sejmiku powiatowego do proponowania kandydata na stanowisko landrata spośród mieszkańców powiatu. Sejmik powiatowy wybierał ponadto dwóch jego zastępców, zatwierdzanych następnie przez naczelnego prezydenta prowincji. Od 1933 r. o obsadzie stanowisk landratów decydował sam Hitler. Z urzędu landrat był, do czasów nazistowskich, przewodniczącym działającego na terenie powiatu Wydziału Powiatowego jako organu samorządu terytorialnego. Akta landratury lęborskiej przekazano do AP w Szczecinie w trzech dopływach. Pierwszy znalazł się w archiwalnych magazynach w 1926 r., drugi w 1934 r. (2 skrzynie), trzeci zaś w 1939 r. (11 skrzyń, 764 j.a.). W 1944 r. archiwalia starostwa lęborskiego skierowano do Tuczna. Tu w niewyjaśnionych do końca okolicznościach, najprawdopodobniej w 1945 r., część z nich zaginęła. Ocalałe materiały wróciły do Szczecina w drugiej połowie lat czterdziestych XX w.

Daty skrajne:

1719-1938

Klasyfikacja:

Nazwa twórcy:

Daty:

1719-1938.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Landratsamt Lauenburg

Języki:

Dostępność:

Ogółem jednostek archiwalnych:

862

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

862

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

19.0

Ogółem opracowanych metrów bieżących

18.9

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak w bazie IZA