Zespół
Inhalt:
1. Akta lenne 1502-1839; 543 j.a. - akta lenne w układzie alfabetycznym wg nazwisk 59 rodów pomorskiej szlachty. 2. Spory lenne 1574-1708; 28 j.a. - usystematyzowane w układzie alfabetycznym wg powodów.
Die Geschichte der Provenienzstelle:
Na Pomorzu od średniowiecza obowiązywało longobradzkie prawo lenne z licznymi miejscowymi partykularyzmami. Rycerstwo, a później szlachta otrzymywała od księcia dobra ziemskie w posiadanie lenne, w zamian za służbę wojskową. W związku z zapoczątkowaną przez Bogusława X restytucją praw lennych wobec pomorskiej szlachty kancelaria książęca zaczęła wszczynać tzw. procesy lenne, tj. przedstawianie tytułów prawnych do ziemi do kontroli. Czynności te spowodowały z czasem powstawanie osobnej grupy akt lennych w szczecińskiej i wołogoskiej kancelarii książęcej, dla których założono po 1575 r. osobne kancelarie lenne wraz z archiwami, po jednym w każdym władztwie. Po podziale Pomorza królowie Szwecji, posiadając pełnię władzy książęcej na objętym terytorium księstwa wołogoskiego i nadodrzańskich terenach księstwa szczecińskiego, utrzymali aż do 1806 r. kancelarię lenną w dotychczasowym kształcie i ustroju. Była ona wówczas częścią Rejencji Szwedzkiej, a jej pracami kierował każdorazowy kanclerz rejencji. Do pomocy miał on jednego sekretarza lennego oraz osobnego registratora. Do kompetencji kancelarii należało nadawanie w imieniu króla inwestytury, renowacje i konfirmacje lenna, wydawanie senioralnego zezwolenia na zastawianie i zadłużanie dóbr lennych, rozstrzyganie sporów między wasalami, gdy dotyczyły one również pośrednio lub bezpośrednio praw zwierzchnich seniora. Kancelaria lenna podobnie jak Rejencja Szwedzką miała siedzibę w Stralsundzie. Tak zorganizowana kancelaria lenna do reform Gustawa Adolfa IV w 1806 r. Zniesiono wówczas ustrój stanowy Pomorza i wprowadzono prawo szwedzkie. Reformy te zostały przerwane na skutek wkroczenia wojsk francuskich, które okupowały prowincję do 1810 r. Jesienią tego roku nowy król szwedzki Karol XIII wydał zarządzenie o zniesieniu prawa lennego. Na jego podstawie zlikwidowano Kancelarię Lenną w Stralsundzie. Po objęciu szwedzkiej części Pomorza przez Prusy w 1815 r. i włączeniu jej do prowincji pomorskiej w roku 1817 akta lenne podzielono na dwie części - akta sprzed 1720 r. przejął Wyższy Sąd Krajowy w Szczecinie jako najwyższy urząd lenny prowincji, akta z lat 1720-1810 przekazano do Sądu Nadwornego w Greifswaldzie. Z Greifswaldu archiwalia te w 1879 r. trafiły do archiwum szczecińskiego. W okresie II wojny światowej część zespołu została ewakuowana w nieznane miejsca, część zaś pozostała w magazynach archiwalnych. Ocalała ta część która pozostała w magazynach. Na podstawie porozumienia z 13 maja 1961 r. między rządami PRL i NRD w listopadzie 1961 r. archiwum szczecińskie przekazało do Landesarchiv Greifswald 2073 j.a. Szwedzkiego Archiwum Lennego w Stralsundzie. Nie przekazano wszystkich akt.
Laufzeit:
[1502] 1657-1799 [1839]
Klassifikation:
Name der Provenienzstelle:
Daten:
1502-1656, 1657-1799, 1800-1839.
Alter Name:
Name der Fremdsprache:
Schwedisches Lehnsarchiv in Stralsund
Sprachen:
Zugänglichkeit:
Akten insgesamt:
571
Bearbeitete Akten insgesamt:
571
Akten insgesamt ohne Verzeichnis:
0
Laufende Meter insgesamt
2.0
Bearbeitete laufende Meter insgesamt
2.1
Laufende Meter insgesamt ohne Verzeichnis
0.0
Akten insgesamt:
0
Dateien insgesamt:
0
Größe insgesamt (in MB):
0.0
Dokumente insgesamt
0
Sachen insgesamt
0
Klassen insgesamt
0
Akten insgesamt:
0.0
Gesamtzahl laufender Meter:
0.0
Extreme Daten der nicht archivierten Dokumentation:
Name | Stückzahlen-Inventar | Anmerkungen |
---|---|---|
Genehmigtes Findbuch | Tak | w bazie IZA |
Landesarchiv w Greifswaldzie, Rep. 32b Schwedisches Lehnsarchiv Stralsund, 2073 j.a. 8,5 m.b., Odciski pieczęci opłatkowych.