I. Sprawy organizacyjno - administracyjne: statuty, protokoły posiedzeń gminy, wybory do władz gminnych, nominacje urzędników, spisy ludności, sprawy włączenia gmin do miasta Zabrze, 1878-1927, sygn. 1-11. II. Sprawy gospodarki komunalnej: straż pożarna, remizy łowieckie, budownictwo mieszkaniowe, 1909-1927, sygn. 12-15.

Początek uporządkowaniu spraw samorządu gminnego dała Ordynacja gminna z 11. 03.1850 r. / Gesetzsammlung 1850, nr 18 /. Organem uchwałodawczym ustala ona radę gminną wybieraną przez mieszkańców gminy. Organem wykonawczym był zarząd gminy skłdający się z naczelnika gminy lub sołtysa i dwóch ławników. Nowa ustawa traktująca o organizacji gmin 6-ciu prowincji wschodnich została wydana w 1856 r. / Gesetzsammlung 1856, nr 23 /. Zaostrzyła ona cenzus majątkowy uprawnionych do głosowania mieszkańców wsi. Uchwały gminne zapadały odtąd na zebraniu gminnym lub zebraniu deputowanych gminnych. Ustawa ta pozostawiała wiele spraw uregulowania przez statuty gminne, a przede wszystkim sposób narad gminnych, udział w głosowaniu, sprawy podatkowe. Do kompetencji sołtysa należało zwoływanie zebrań gminnych, informowanie mieszkańców o rozporządzeniach władz zwierzchnich i dopilnowanie ich wykonania, zbieranie podatków i zarządzanie majątkiem gminy. Sołtys i ławnicy tworzyli sąd wiejski. Ordynacja powiatowa z 1872 r. / Gesetzsammlung 1872, nr 41 / dzieliła powiaty na miasta i okręgi urzędowe, natomiast w stosunku do gmin wiejskich nawiązywała do ordynacji z 1850 r.. Do ważniejszych postanowień ordynacji należało zniesienie zwierzchności pana nad wsią, zniesienie dziedzicznych sołestw. Ordynacja z 1891r. / Gesetzsammlung 1891, nr 23 / opierała się w zasadzie na tych samych założeniach co ordynacja z 1850 r. Sprawy nie objęte zwierzchnością państwa należały do władz gminy, a m. in. zarząd majątkiem gminy. Do rady gminnej należały czynności uchwałodawcze i kontrolne, natomiast czynności wykonawcze i administracyjne do zarządu. Po podziale Śląska w 1922 r., w jego niemieckiej części nadal obowiązywała ordynacja z 1891 r. Dopiero w 1935 r. nastapiła reorganizacja ustroju gmin. Na czele gminy stał odtąd Burgermeister jako Gemeindeleiter - naczelnik gminy, a powoływany przez partię NSDAP, państwo i gminę, a nie wybierany przez gminę. Nie podlegał on też kontroli. Również rada gminna nie była wybierana lecz powoływana przez partię. Nowym organem był pełnomocnik partii. Brał on udział w powoływaniu i odwoływaniu urzędników gminy, powoływaniu rady gminy oraz uczestniczył w posiedzeniach. Do kompetencji władz gminy należał zarząd majątkiem oraz całość spraw administracyjnych. W 1927 r. Zabrze zotało miastem wydzielonym i w tymże roku nastąpiła likwidacja powiatu zabrskiego, a gminy Biskupice, Maciejów i Zaborze zostały włączone do miasta. [na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. Janina Wolanin, Gliwice 1986]

KM 29.04.1986, 0014-3