Radca Podatkowy w Choszcznie

Reference code
65/731/0
Number of series
30
Number of scans
0

Content:

1. Sądownictwo 1781-1810; sygn. 1-2; 2 j.a. - zarządzenia (w tym drukowane edykty), kary za kradzieże. 2. Ordynacja miejska 1808 roku 1809-1810; sygn. 3-6; 4 j.a. - przepisy finansowe, separacja sądownictwa od administracji miejskiej, wprowadzenie ordynacji miejskiej w Kaliszu Pomorskim i Drawsku Pomorskim. 3. Opieka społeczna 1791-1810; sygn. 7-13; 7 j.a. - zarządzenia ogólne, utworzenie domu poprawczego w Gorzowie (1799), opieka społeczna w miastach powiatów tylnich, transport włóczęgów do zakładu poprawczego. 4. Mennictwo 1767-1810; sygn. 14-15; 2 j.a. - zarządzenia, banki-lombardy, hazard. 5. Rachunki 1782-1810; sygn. 16-21; 6 j.a. - przepisy, kontrola zaległych rachunków kas miejskich i powiatowej, obligacje i papiery dłużne, budżet specjalny lazaretów. 6. Urząd radcy podatkowego 1787-1809; sygn. 22-31; 10 ja. - materiały biurowe, druki urzędowe, uposażenie radców, lekarza powiatowego z Drawska, podwody dla urzędników, zmiany lokalu w Choszcznie. 7. Medycyna 1777-1810; sygn. 32-35; 4 j.a. - zarządzenia, akuszerki, szkoła akuszerek, szczepienie bydła. 8. Leśnictwo i łowiectwo 1784-1810; sygn. 36-41; 6 j.a. - zarządzenia, służba leśna, wyrąb lasu, opłaty za drewno, szkody leśne. 9. Handel 1776-1810; sygn. 42-51; 10 j.a. - zarządzenia ogólne, handel żydowski, kontakty handlowe z Austrią, Księstwem Warszawskim, Towarzystwo Handlu Morskiego (Seehandlungs-Societät), wprowadzenie miar i wag z Marchii Elektorskiej w Nowej Marchii. 10. Opłaty stemplowe i dochody 1787-1810; sygn. 52-55; 4 j.a. - zarządzenia, fiskał stemplowy (Stempel Fiscis), dochody po zmarłym radcy podatkowym Michaely, dochody w urzędach. 11. Akcyza i monopole 1782-1810; sygn. 56-61; 6 j.a. - zarządzenia o akcyzie, cłach i monopolu solnym, pobór akcyzy. 12. Majątki wiejskie 1784-1810; sygn. 62-68; 7 j.a. - zarządzenia, informacje o służbach ludności wiejskiej, zmiany terminu składania danin, rozdział pustkowi między gospodarzy, kolonistów i folwarki. 13. Inwalidzi wojskowi 1801-1809; sygn. 69-73; 5 j.a. - opieka nad inwalidami, zapomogi dla spensjonowanych żołnierzy, wdów i sierot, zaświadczenia o zwolnieniu z wojska. 14. Browarnictwo, gorzelnictwo i młynarstwo 1772-1809; sygn. 74-80; 7 j.a. - zarządzenia ogólne, budowa browarów, gorzelni, taksy opłat za piwo. 15. Administracja prowincjonalna i miejska 1767-1810; sygn. 81-97; 17 j.a.- zarządzenia ogólne, projekty poprawy administracji miejskiej, regulaminy i zarządzenia miejskie, opisy stanu miast, jarmarki, handel zbożem i zwierzętami hodowlanymi, służby, polowania na wilki, koszta utrzymania budynków kościelnych, przepisy o kosztownościach. 16. Militaria 1770-1810; sygn. 98-156; 59 j.a. - zarządzenia ogólne, dezercje, dostawy dla wojska, kwaterunki wojsk, etapy (przemarsze) wojskowe, podwody i konie dla wojska, kontrybucja francuska, zarządzenia wojsk francuskich, piekarnia polowa, zaopatrzenie wojsk francuskich w żywność, organizacja oddziałów wojskowych. 17. Kościół i szkolnictwo 1785-1810; sygn. 157-160; 4 j.a. - przepisy i zarządzenia, budowa kościołów, szkół i domów parafialnych, mieszkania dla nauczycieli, święta kościelne i państwowe. 18. Kolonizacja 1763-1810; sygn. 161-169; 9 j.a. - zarządzenia ogólne, osiedlanie żołnierzy zwolnionych z wojska, kolonistów w powiatach nowomarchijskich. 19. Przemysł, górnictwo i hutnictwo 1718-1810; sygn. 170-200; 31 j.a. - zarządzenia i przepisy ogólne, propozycje budowy manufaktur, magazyny surowców (wełny, jedwabiu), hodowla morwy, jedwabników i produkcja jedwabiu, opłaty dla uczniów cechowych, sprawozdania o produkcji, kopalnie torfu, kuźnia miedzi, handel, manufaktury pończoch w Drezdenku i garbarnia w Kaliszu. 20. Budownictwo 1739-1806; sygn. 201-204; 4 j.a. - zarządzenia i przepisy, nowomarchijski regulamin budowlany, statystyki budowlane. 21. Urzędnicy 1749-1810; sygn. 205-211; 7 j.a. - zarządzenia ogólne, uniformy urzędników policyjnych, kaucje, wykazy i opinie o urzędnikach miejskich. 22. Ubezpieczenia przeciwpożarowe 1782-1810; sygn. 212-223; 12 j.a. - zarządzenia ogólne o ochronie przeciwpożarowej, przebudowa budynków, kominów, taksacja nieruchomości, składki na ubezpieczenia przeciwpożarowe. 23. Żydzi 1784-1810; sygn. 224-231; 8 j.a. - zarządzenia, gminy wyznaniowe i ich władze, świątynie i cmentarze żydowskie. 24. Administracja policyjna 1778-1810; sygn. 232-258; 27 j.a. - zarządzenia i przepisy ogólne, regulacja przepisów o handlu, rzemiosła, rzeźnie, obsadzanie dróg drzewami, policja porządkowa, przepisy porządkowe w miastach, organizacja opieki społeczne, kontrola cen, miar i wag, miasta prywatne. 25. Kantony wojskowe 1764-1810; sygn. 259-275; 17 j.a. - zarządzenia i przepisy ogólne, dezerterzy, pobór do wojska z poszczególnych miast powiatów tylnych. 26. Statystyka 1795-1810; sygn. 276-284; 9 j.a. - zezwolenia handlowe, sprawozdania tabelaryczne o kosztach żywności, zboża, budownictwa. 27. Podatki od spadków i dziedziczenia zagranicą 1784-1809; sygn. 285-289; 5 j.a. - zarządzenia i przepisy ogólne, spadki zagraniczne, opłaty spadkowe. 28. Spuścizna radcy podatkowego Michaely 1774-1806; sygn. 290-304; 15 j.a. - zaliczki na hodowlę morwy, sprawy procesowe, ordynki polowe, policyjne, dotacje na budownictwo mieszkaniowe, projekty domów.

About the Creator:

Geneza urzędu radcy podatkowego wiąże się z reformami podatkowymi elektora Fryderyka Wilhelma, który w instrukcji dla dyrektorów spraw podatkowych i akcyzy w miastach brandenburskich z 28.III.1680 r. nakazał miejskim poborcom akcyzy przedkładanie rachunków podatkowych specjalnemu przedstawicielowi elektora, który następnie miał przekazać je władcy. 28.X. 1681 r. ustanowieni zostali dwaj specjalni komisarze podatkowi (Steuerkommissar), między których podzielono miasta brandenburskie. Urzędnicy ci prowadzili nie tylko kontrolę spraw podatkowych, co potwierdziła ordynacja akcyzowa z 2 stycznia 1684 roku, ale mieli prawo nadzoru nad przyjmowaniem osób do prawa miejskiego i cechów i opłatami z tym związanymi. Ponadto otrzymali prawo do prowadzenia wspólnie z przedstawicielami magistratu procesów o defraudacje podatkowe i obrazę urzędników skarbowych . Już w kilka lat później komisarze podatkowi pojawili się w prowincji Magdeburg (1686), Prusach Wschodnich (1688), Pomorzu (1702) itd. Jednakże kompetencje radców podatkowych w poszczególnych prowincjach nie były jednakowe. Początkowo komisarze podatkowi stanowili urzędników podporządkowanych jedynie władcy, a byli nimi nie tylko przedstawiciele elektora, ale godność tę powierzano również urzędnikom miejskim, burmistrzom czy dyrektorom akcyzy. Z czasem jednak ci urzędnicy włączeni zostali w struktury kształtujących się wówczas komisariatów wojny (Kriegskommissariat), które powstały w każdej z prowincji monarchii Hohenzollernów. Według instrukcji z 1703 r. komisarz podatkowy był również członkiem komisariatu z prawem głosu w kolegium urzędu . Tak ukształtowana struktura przetrwała do 6.V.1712 r., gdy to wydana została ogólnopruska instrukcja dla komisarzy wojennych i podatkowych. Stała się ona podstawą do przekształcenia się komisarza podatkowego w urząd radcy podatkowego (Steuerrat), który ostateczny kształt, jednakowy we wszystkich prowincjach otrzymał w latach 1713-1722 . Radca podatkowy stanowił commissarius loci, czyli komisarza zamiejscowego kamery wojenno-skarbowej. Do jego zadań należał nadzór nad miastami, ich administracją, gospodarką, administracją policyjną, porządkową, sanitarną a oraz podatkami pobieranymi w tych ośrodkach, głownie akcyzą. Ponadto miał prawo zasiadania w kolegium kamery z prawem głosu . W 1766 roku w związku z wprowadzeniem odrębnej administracji dla poboru akcyzy i ceł (Regie) utracił kompetencje związane nadzorowaniem poboru podatków. Odtąd był urzędnikiem o charakterze policyjnym i administracyjnym, a jego szczegółowe kompetencje uregulowały nowe instrukcje kompetencyjne. Do jego kompetencji należały sprawy nadzoru nad administracją miast, kontrola magistratu, urzędników miejskich, gospodarki komunalnej, w tym dóbr miejskich, reprezentacja miast wobec urzędów wyższych; nadzór policyjny, sanitarny, budowlany, pożarowy, sprawy zaopatrzenia, kwaterunku, przemarszu wojsk, a także nadzór nad rzemiosłem, manufakturami, handlem i rolnictwem. Radca podatkowy wspomagany był przez kilku urzędników pomocniczych: kalkulatora-księgowego (Kreiscalculator), posłańca-komornika (Polizei und Zollausreiter), a także inspektora lub komisarza fabrycznego (Fabriken- Inspector und Commissar). Radcy podatkowi działający w Nowej Marchii podporządkowani byli Kamerze Wojenno-Skarbowej w Kostrzyniu. Prowincję podzielono na trzy okręgi działania tych urzędników z siedzibami w Kostrzyniu dla Powiatów Przednich (Vorderkreise), w Drezdenku dla Powiatów Tylnych (Hinterkreise) oraz w Krośnie dla Powiatów Inkorporowanych (Incorporirten Kreise).W 1756 roku siedzibę urzędu radcy dla powiatów tylnych przeniesiono do Choszczna, gdzie urzędował on aż do 1810 roku, czyli rozwiązania urzędu. Siedzibą radcy w Choszcznie był miejscowy ratusz . Urząd ten pełnili: radcy Litzmann (1749-1751), Michaelis (1763), Dahrenstaedt (1764–maj 1769), von Borcke (grudzień 1769), von Kyau (wrzesień 1772–maj 1780), Grone (czerwiec 1780– marzec 1782), Michaely (maj 1782–1808), asesor kamery Kirchmann (1808) i dyrektor kamery von Knobelsdorf (1808–1810) . Okręg działania Radcy Podatkowego w Choszcznie obejmował miasta: Choszczno (Arnswalde), Strzelce Krajeńskie (Friedeberg Nm), Drezdenko (Driesen), Dobiegniew (Woldenberg), Ińsko (Nörenberg), Drawsko (Dramburg), Drawno (Neuwedell), Świdwin (Schivelbein), Kalisz Pomorski (Kallies), Złocieniec (Falkenburg), Pełczyce (Bernstein) w czterech powiatach prowincji: Choszczno, Strzelce Krajeńskie, Drawsko, Świdwin (Hinterkreise: Arnswalde, Friedeberg, Dramburg, Schivelbein) . Urząd radcy podatkowego funkcjonował do początku XIX w. Jednakże już w latach osiemdziesiątych XVIII w. pojawiły się postulaty dotyczące likwidacji tego urzędu, a jego kompetencje przekazania landratom, którzy wykonywali podobne funkcje na terenach wiejskich. Postulat ten został zrealizowany na ziemiach polskich trzeciego zaboru pruskiego. W utworzonej tam w 1796 roku prowincji Prusy Nowowschodnie władze pruskie powołały tylko urząd landrata, któremu powierzono kompetencje policyjne i administracyjno-kontrolne nie tylko na obszarach wiejskich, ale również w odniesieniu do miast . Po likwidacji urzędu jego akta przekazano do Rejencji w Chojny, gdzie były do 1815 r., a później przeniesiono je wraz z siedzibą rejencji do Frankfurtu n/Odrą. W 1913 r. przekazano je do Tajnego Archiwum Państwowego w Berlinie-Dahlem. W 1938 roku w związku z włączeniem północnej części Marchii Granicznej oraz powiatów Choszczno i Strzelce Krajeńskie z Brandenburgii do prowincji pomorskiej, Rejencja w Pile, Archiwum w Berlinie i Archiwum Państwowe w Szczecinie podjęły rozmowy o przekazaniu temu ostatniemu akt ze wspomnianych terenów a przechowywanych w Berlinie zgodnie z zasadą pertynencji terytorialnej. Na podstawie porozumienia archiwum szczecińskie otrzymało 20.I.1939 r. 1319 paczek akt archiwaliów z Marchii Granicznej oraz 29 marca tegoż roku 179 paczek archiwaliów z powiatów Strzelce i Choszczno. Wśród tych ostatnich 31 paczek (nr 145–175) stanowił zespół Radca Podatkowy w Choszcznie. Włączony został on w zasobie Archiwum Państwowego w Szczecinie do repozytury 17a (Rep. 17a Steuerrat Arnswalde) . W okresie II wojny światowej zespół Radca Podatkowy w Choszcznie znajdował się w magazynach szczecińskiego archiwum, gdzie został zabezpieczony w 1945 roku przez archiwistów polskich. Skontrum wykonane przez Bolesława Tuhan-Taurogińskiego w 1949 roku nie wykazało żadnych ubytków.

Border dates:

1729-1810

Classification:

Creator's name:

Dates:

1729-1810.

Former name:

Rada Podatkowa w Choszcznie

Foreign language name:

Steuerrat Arnswalde

Languages:

Availability:

Total archival files:

304

Total archival files processed:

304

Total archival files without records:

0

Total linear metres

4.0

Total linear metres processed

4.0

Total linear metres without records

0.0

Total archival files:

0

Total files:

0

Total size (in MB):

0.0

Total documents

0

Total cases

0

Total classes

0

Total archival files:

0.0

Total running meters :

0.0

Dates of non-archival documentation :

Name Quantity Inventory uwagi
Approved book inventory Tak w bazie IZA