Ogólne sprawy szkolne: zarządzenia w sprawach ogólnych i szkolnych, nadzór pedagogiczny nad szkołami, korespondencja w bieżących sprawach szkół, opłaty szkolne, kary z lat 1870-1921, sygn. 1-27 Sprawy nauczycielskie: dokształcanie nauczycieli, egzaminy kwalifikacyjne, konferencje nauczycieli, zarządzenia w sprawie rent i emerytur, godziny nadliczbowe z lat 1840-1921, sygn. 28-49 Nauczanie, pomoce szkolne: nauczanie religii, robót ręcznych, gimnastyki, biblioteki szkolne z lat 1868-1921, sygn. 50-62 Opieka nad młodzieżą: zarządzenia władz, wykazy, korespondencja w sprawie dzieci upośledzonych, pielęgnacja niemowląt z lat 1864-1921, sygn. 63-67 Szkoły elementarne w różnych miejscowościach: bieżące spraw szkół, protokoły powizytacyjne z lat 1871-1922, sygn. 68-110 Inne szkoły i placówki opiekuńcze: szkoły średnie, szkoły zawodowe, zakłady wychowawcze, przedszkola z lat 1863-1922, sygn. 111-121 Akta personalne nauczycieli: akta kat. A z lat 1869-1921, sygn. 122-129 Seminarium nauczycielskie w Pilchowicach: zarządzenia w sprawach szkolnych i nauczycielskich z lat 1912-1920, sygn. 130-142

Powiatowy Inspektorat Szkolny w Rybniku utworzony został w 1872 roku. W poprzednim okresie nadzór nad szkołami elementarnymi sprawował duchowny katolicki w odniesieniu do szkół katolickich. Kandydata na tę funkcję typowała kuria biskupia, a mianowała Rejencja. Dla szkól ewangelickich władzą nadzorczą był duchowny ewangelicki. Funkcje inspektorów szkolnych powierzano z reguły dziekanom katolickim i pastorom głównym danego terenu. Od 1872 roku nadzór kościelny nad szkolnictwem elementarnym w Prusach zastąpiony został przez nadzór świecki sprawowany przez Królewskich Powiatowych Inspektorów Szkolnych. Terenem działania powiatowych inspektorów szkolnych był dany powiat. Z czasem teren powiatu dzielono między dwóch lub więcej inspektorów lub wydzielano części sąsiadujących ze sobą powiatów. Powiatowy inspektor szkolny nie podlegał bezpośrednio landratowi na swoim terenie. Jego władzą zwierzchnią był Wydział dla Spraw Kościelnych i Szkolnych Rejencji. Na terenie powiatu rybnickiego istniał początkowo jeden powiatowy inspektorat szkolny. W latach 90-tych XIX wieku istniał ponadto drugi inspektorat w Wodzisławiu, który został prawdopodobnie zlikwidowany w 1901 roku. Około roku 1903 utworzono Powiatowy Inspektorat Szkolny II w Rybniku, wydzielając dla niego południową część powiatu rybnickiego. W tym samym okresie utworzony został w Pszczynie nowy inspektorat, który otrzymał nazwę Powiatowy Inspektorat Szkolny II, Rybnik. Miał on za zadanie sprawowanie nadzoru nad szkołami ewangelickimi w rejonie Myszkowa, Mikołowa, Pszczyny i Rybnika. Inspektorat ten został zlikwidowany w 1911 roku, a jego kompetencje zostały rozdzielone pomiędzy inspektoraty szkolne istniejące w ww miejscowościach. W 1906 roku powołano do życia Powiatowy Inspektorat Szkolny II w Gliwicach. Część obszaru stanowiąca dotąd teren działania Inspektoratu w Rybniku przydzielona zastała temu Inspektoratowi. W latach 1912-1922 istniała w powiecie rybnickim instytucja określana jako Powiatowy Inspektorat Szkolny w Pilchowicach. Było to w zasadzie seminarium nauczycielskie, mające pod nadzorem szkołę ćwiczeń w Ochojcu. Dyrekcja Seminarium nie posiadała uprawnień przysługujących zwykłym inspektoratom szkolnym. Powiatowy Inspektorat Szkolny w Rybniku istniał do 1922 roku. [na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. mgr A. Staszków, mgr T. Kawalec, Katowice 1973]

KM 23.10.1990, 0014-4